Vị thuốc lộc giác giao (cao ban long, cao sừng hươu) đã có từ lâu đời trong Đông y, dược liệu này giúp cầm máu, bồi bổ cơ thể, thường sử dụng trong những trường hợp bị nôn ra máu, thổ huyết, kinh nguyệt phụ nữ không đều, chảy máu dạ dày… Nhiều người thường ví lộc giác giao là “món quà” từ sinh vật hiền lành.
TÊN GỌI
- Tên gọi Đông y: Lộc giác giao
- Tên gọi khác: cao sừng hươu, cao ban long, bạch giao.
- Tên khoa học: Colla Cornus Cervi.
NGUỒN GỐC LỘC GIÁC GIAO
Nguyên liệu sừng hươu, sừng nai
Đây là tên gọi của 1 loại cao được nấu từ gạc nai hoặc gạc hươu đã già với nước rồi cô đặc lại thành cao. Nguồn gốc của gạc hươu nai nhưng đây là sừng hươi đã già, cứng thành sừng, gạc. Cứ vào cuối mùa hè, những con hươu nai cọ đầu vào cây cho đến khi sừng rụng.
Bên trong gạc hươu nai là máu (huyết) đã bị khô kiệt, chỉ còn phần da (hoặc cũng có thể đã bị mất da), chỉ còn phần gạc trơ lại và sáng bóng, màu trắng ngà hoặc màu vàng hoặc hơi đỏ.
Ở phần dưới gạc to, vẫn còn nhiều u tròn nhỏ nổi lên, phía trên thường nhẵn và nhọn. Để phân biệt được gạc hươu và gạc nai, nhiều người thường dựa vào kích thước và màu sắc, số nhánh để phân biệt gạc hươi, gạc nai.
Nếu là gạc hươu sẽ có 3-4 nhánh, chiều dài từ 30-50cm, đường kính dài chừng 3cm, mịn và rắn, khá cứng chắc, u tròn cách nhau với màu gạc đỏ nâu. Nếu là gạc nai sẽ có chiều dài khoảng từ 60cm, chia làm 3-6 nhánh, màu tro vàng hoặc tro nâu, u tròn không rõ, thường chạy dài. Cả gạc nai và gạc hươu khi bẻ màu trắng, ở giữ tủy hẹp, ở giữ có màu tro. Nếu tủy rộng sẽ là gạc nhẹ và xấu.
Quá trình nấu cao
Trước khi nấu lộc giác giao, cần phải chọn loại sừng có phần nhánh thành những chạc đều, đối xứng nhau. Ở phần thân sừng là gốc to, bè ra như cái đĩa, càng lên trên càng thuôn nhỏ dần, nhẵn bóng, nhiều mụn nhỏ lấm tấm, có các đường khía dọc, đầu nhánh màu nhạt hơn, màu nâu vàng.
Sừng hươu hay sừng nai nuôi nhà, hoang dã rụng hằng năm đều dùng được. Sừng của những con vật còn sống sẽ tốt hơn vì vẫn còn dính liền với phần xương đầu (nhung liên tảng).
Thực hiện nấu lộc giác giao như sau:
- Bước 1: Mang sừng luộc với nước phèn 1% trong khoảng 10-15 phút hoặc ngâm sừng vào trong nước ấm một đêm để giúp lớp ngoài của sừng mềm ra.
- Bước 2: Lấy sừng ra, dùng dao cạo hoặc đánh rửa bằng loại bằng bàn chải tre hoặc sắt, đánh cho sạch hết lớp đen vàng bám ở bên ngoài sừng. đánh cho đến khi nào sừng trắng ra thì thôi.
- Bước 3: Cưa sừng thành mỗi khúc dài khoảng 5-6cm, chẻ sừng thành từng bản mỏng.
- Bước 4: Cạo sạch tủy rồi súc qua với nước lã, phơi cho thật khô.
- Bước 5: Xếp sừng vào trong thùng nhôm, ở giữa đặt một rọ tre để có thể múc dịch chiết nhung hươu ra.
- Bước 6: Đổ thật nhiều nước cho ngập sừng hươu, nai, ngập khoảng 10cm.
- Bước 7: Đun sôi như vậy liên tục trong khoảng 24 giờ, nếu như cạn nước thì nên chế thêm nước sôi vào, phải luôn đảm bảo giữ cho sừng ngập nước. Nếu như có bọt bị nổi trên mặt thì vớt bọt ra.
- Bước 8: Rút nước chiết lần đầu tiên, mang cô đặc riêng.
- Bước 9: Tiếp tục đổ thêm nước sôi vào và đun sôi 24 giờ nữa. Rút nước chiết cao lần hai, cô đặc riêng.
- Bước 10: Tiếp tục cô đặc lần thứ 3 rồi gộp cả 3 lần nước chiết lại với nhau, đánh đều lên và cô tiếp đến khi trở thành cao đặc.
*** Lưu ý: Khi cô đặc cao phải để nhỏ lửa và khuấy luôn đều tay để cao không bị cháy khê. Một số vùng, người ta cũng cô đặc cao ban long bằng cát hoặc đặt trên bếp lửa một miếng tôn to. Sau đó, đổ lên mặt tôn một lớp cát dày khoảng 5cm, đặt chảo lên trên cát và đun đều lửa.
Khi cao ban long đã đặc thì đổ vào trong khay (trước khi đổ thì bôi mỡ lợn hoặc dầu lạc) để khỏi bị dính. Để cao nguội và cắt thành miếng nhỏ khoảng 50g hoặc 100g, gói bằng giấy polyethylene hoặc giấy bóng, rồi bảo quản tại nơi kín gió, khô và mát.
VỊ THUỐC LỘC GIÁC GIAO
Đặc điểm
Sản phẩm lộc giác giao – cao ban long có màu nâu đến màu nâu sẫm. Trên mặt miếng cao ban long có các nếp nhăn to nhỏ không đều, khi cắt sẽ có nhiều bọt, có thể có những vết lõm, sờ không thấy dính tay.
Thành phần hóa học
Trong gạc của hươu nai có chứa thành phần khoảng 25% keratin (chất keo), canxi phosphat chiếm khoảng 50%-60%, canxi cacbonat, một ít nước và một ít chất đạm. Trong lộc giác sương, tỷ lệ các chất keo gần mất hẳn hoặc còn rất ít. Ngoài ra, trong thành phần còn có thêm các acid amin như cytein, lencin, tyrosin, acid glutamic, arginin, alanin, lysin…,
Liều dùng và cách uống
– Liều dùng: Mỗi ngày ăn 5-10g.
– Cách uống: Cắt cao ban long thành từng miếng nhỏ, khoảng 20g để nhai và ngậm cho tan dần trong miệng. Có thể ăn cao ban long với cháo hoặc hòa tan với rượu hâm nóng lên để uống.
CÔNG DỤNG CỦA LỘC GIÁC GIAO
Theo Đông y, cao ban long có vị ngọt-mặn, tính ấm, không độc, đi vào hai kinh Can và Thận mang tác dụng cường tinh, bổ trung, ích khí, cầm máu, hoạt huyết, mạnh gân xương.
Theo Hải Thượng Lãn Ông trong cuốn Dược phẩm vậng yếu có ghi: “Cao hươu nai, tên gọi bạch giao, có tác dụng giúp bổ trung íc khí, uống lâu thấy nhẹ mình, tăng tuổi thọ, thêm tủy, nhiều thịt, tươi mặt, mập khỏe. Bạch giao chủ yếu để trị eo lưng đau, nội thương nhọc mệt, phụ nữ bị huyết bế, không có con,…
– Trị gầy ốm, hư lao, liệt dương, hoạt tinh, đau lưng mỏi gối, tử cung hư lạnh, suy nhược cơ thể, còi xương, băng lậu, bị rỗng xương.
– Trong trường hợp thổ huyết giúp cầm máu, dùng cho các trường hợp nôn và ho ra máu, chảy máu ruột và dạ dày, kinh nguyệt quá nhiều, tử cung ra máu, đi tiểu nhiều, mồ hôi trộm, chân tay bị đau nhức, ra nhiều mồ hôi, ngã gãy tổn thương. …Thực sự là vị thuốc quý”.
– Ngậm để chữa các loại ho gió, ho khan, ho.
BÀI THUỐC LỘC GIÁC GIAO
Vị thuốc lộc giác giao được dùng trong rất nhiều bài thuốc quý y học cổ truyền nổi tiếng như: Độc long ẩm, Nhị long ẩm của Hải Thượng Lãn Ông. Cao ban long với vị ngọt, tính ấm giúp bồi bổ sức khỏe, bổ máu, bổ thận tráng dương.
Bài thuốc Nhị long ẩm
Sử dụng để trị lo nghĩ tổn thương tỳ, đổ mồ hôi trộm, không ngủ được, cứ xế chiều lên cơn sốt, buồn phiền khát nước, miệng lở, đại tiện táo kết, da khô rộp vẩy, sắc mặt úa vàng, thiếu máu, phụ nữ kinh khô, mệt mỏi, ăn uống kém.
Dùng long nhãn 40g, lộc giác giao 40g. Sắc long nhãn lấy nước rồi cho thêm lộc giác giao vào khuấy đều cho tan, uống lúc còn ấm.
Bài bổ tỳ âm tiễn
Sử dụng để bồi bổ sức khỏe, chữa kém ăn mất ngủ. Dùng 80g sâm bổ chính sao vàng cùng gạo nếp, 40g thục địa nướng khô, 4g can khương sao đen, kết hợp cùng 40g cao ban long, 28g long nhãn. Sắc tất cả những vị trên cùng nước nhiều lần rồi cô đặc thành cao. Mõi lần uống khoảng 2 cốc con, dùng nước hạt sen để làm thang.
*** Lưu ý: Nếu như hay sôi bụng thì cho thêm 4g đinh hương. Nếu như đại tiện quá lỏng thì thêm 12g nhục đậu khấu và 4g ngũ vị tử.
Bài thuốc hỗ trợ cho người bị lao lực, ra mồ hôi trộm, bị mệt mỏi sau khi ốm dậy, phụ nữ sau sinh
Dùng khoảng 0,02g cao ban long; 0,02g mật ong rừng;0,05g Cao Ngũ gia bì; 0,07 triphosphat calci trộn đều và làm thành viên hoàn. Mỗi ngày dùng uống khoảng 2-3 lần, người lớn mỗi lần khoảng 3-4 viên, trẻ em uống 2-3 viên tùy theo tình trạng của độ tuổi và sức khỏe.
Bài thuốc giúp chữa tiểu đêm nhiều lần, hạn chế suy nhược, ăn chậm khó tiêu, đau lưng mỏi gối
Dùng chánh bạch truật sao với cám, 50g cao ban long, mỗi vị 20g ích trí nhân sao bỏ vỏ, bỏ cốt chỉ sao với muối, quy đầu sao cùng với rượu, ngưu tất bắc và hoài sơn sao hoàng thổ. Kết hợp cùng 10g nhục đậu khấu, 30g phục thần, sắc thành thuốc uống. Mỗi ngày dùng uống khoảng 2 lần vào lúc đói, uống vào lúc 10 giờ sáng và 10 giờ tốt để mang lại hiệu quả tốt hơn.
Bài thuốc cho người thổ huyết, xuất huyết dạ dày, ruột chảy máu, xuất huyết tử cung
Dùng khoảng 4g cao ban long, mỗi vị cam thảo, bồ hoàng 5g, dùng sắc cùng 400ml nước. Sắc đến khi còn 100ml thì chia làm 2 lần uống lúc nóng trong ngày.
LỘC GIÁC GIAO GIÁ BAO NHIÊU?
Hiện nay, cao ban long được bán với nhiều mức giá khác nhau. Sự chênh về giá cả cao ban long chủ yếu một phần do nguồn gốc xuất xứ, cao ban long được làm từ nguyên liệu nhung hươu trong nước hay nhập khẩu.
Cao ban long được bán trên thị trường có nhiều loại khác nhau nhưng nổi tiếng nhất là cao ban long Siberia với nguyên liệu được nhập khẩu từ Liên Bang Nga.
Đây là dòng sản phẩm được sản xuất trên dây chuyền hiện đại và khép kín. Mức giá cao ban long loại này khoảng từ 2.000.000 đồng/100g, được cho là loại cao ban long có giá cao nhất. Với những sản phẩm cao ban long nguyên liệu trong nước, cũng có thể có mức giá thấp hơn một chút.
Lộc giác giao – Cao ban long là vị thuốc quý với những công dụng chữa bệnh khác nhau. Tuy nhiên, khi có nhu cầu sử dụng, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ, thầy thuốc chuyên môn.
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm