Kim ngân cuộng - Công dụng và bài thuốc than nhiệt, thải độc

Kim ngân cuộng là một loại dược liệu Việt Nam được sử dụng rất nhiều. Cây kim ngân ngoài dùng để làm thuốc còn được trồng để làm cảnh. Trong bài viết dưới đây chúng tôi xin chia sẻ đến bạn những công dụng và những bài thuốc hữu ích hơn nữa về dược liệu kim ngân cuộng này.

Mô tả cây kim ngân

Tên gọi, phân nhóm

Tên gọi khác: Kim ngân còn được gọi với tên nhẫn đông nghĩa
Tên khoa học: Caulis cum folium Lonicerae.
Họ: Cơm cháy Caprifoliaceae.

Đặc điểm

Cây kim ngân là loại cây dây leo, thân có thể vươn dài tới 10m hoặc hơn. Cành kim ngân lúc còn non có màu lục nhạt, phủ một lớp lông mịn, khi già chuyển sang màu nâu đỏ nhạt, không có lông. Lá thường mọc đối xứng với nhau, đôi khi mọc vòng 3 lá một, có hình trứng dài, đầu hơi tù, phía cuống tròn và ngắn 2 - 3mm, cả hai mặt của lá đều được phủ một lớp lông mịn.

Hoa kim ngân thường ra hoa từ tháng 5 - tháng 8. Hoa mọc từng đôi ở kẽ lá, mỗi kẽ lá có 1 cuống mang 2 hoa, 2 bên lá mọc đối mang 4 hoa. Hoa kim ngân có hình ống xẻ 2 môi, môi lớn lại xẻ thành 3 - 4 thuỳ nhỏ. Phiến của tràng dài gần bằng ống tràng, lúc đầu có màu trắng, sau khi nở hoa một thời gian sẽ chuyển sang màu vàng. Hoa kim ngân có điểm đặc biệt đó là có 2 màu trên một hoa, gồm hoa mới nở màu trắng như bạc và hoa nở đã lâu có màu vàng, bởi vậy mà có tên là kim ngân (kim là vàng và ngân là bạc).

Ngoài ra, cây kim ngân sinh trưởng tốt vào mùa đông, cho nên nó còn có tên là nhẫn đông nghĩa, tức là chịu đựng mùa đông. Quả kim ngân có hình trứng dài chừng 5mm

Dược liệu kim ngân cuộng

Dược liệu kim ngân cuộng có nguồn gốc từ phần lá, cành, thân của cây kim ngân. Thân, cành, lá của cây kim ngân được lấy phơi khô và dùng trong các bài thuốc.

Thân kim ngân: Đây là đoạn thân kim ngân có hình trụ dài từ 2 - 5cm, có đường kính 0,2 - 0,5cm. Thân có vỏ ngoài màu nâu nhạt đến nâu sẫm, bên trong có màu vàng nhạt, có lõi rỗng hoặc xốp.

Lá kim ngân: là lá khô nguyên dạng hình trứng, mọc đối, có chiều dài từ 3 - 5cm, cuống ngắn, cả hai mặt lá đều có lớp lông mịn, có mùi thơm nhẹ và vị hơi đắng.

Ngoài dược liệu kim ngân cuộng thì cây kim ngân còn cho vị thuốc kim ngân hoa chính là hoa của cây kim ngân được thu hoạch khi hoa chưa chuyển sang màu vàng.

Thu hái, sơ chế

- Bộ phận dùng: lá, cành, thân của cây Kim ngân được sử dụng để làm thuốc.

- Thu hái: thu hoạch cành mang lá, thân của cây kim ngân

- Sơ chế: Sau khi thu hoạch, loại bỏ tạp chất, sau đó cắt khúc từ 2 - 5cm và phơi trong bóng râm hoặc sấy cho đến khi khô hẳn để dùng dần.

Thành phần hóa học

- Cây kim ngân chứa các thành phần hoá học có lợi cho sức khỏe con người như saponin và tanin.

- Hoa kim ngân chứa các hợp chất như flavonoid, carotenoid.

- Quả kim ngân giàu carotenoid.

- Lá kim ngân chứa glycosid và 8% tanin.

Bảo quản

Để dược liệu nơi khô ráo, tránh sâu mọt và bị ẩm mốc làm ảnh hưởng đến hiệu quả của dược liệu kim ngân cuộng khi sử dụng.

Vị thuốc Kim ngân cuộng

Tính vị

Kim ngân cuộng có vị ngọt, tính hàn

Quy kinh

Quy vào 2 kinh Vị và Phế.

Tác dụng dược lý

- Theo đông y, tác dụng của kim ngân cuộng như sau:

Thanh nhiệt, giải độc, sát trùng.
Tác dụng lợi tiêu hoá, chống lỵ, hạ nhiệt,
Nước sắc từ cây kim ngân cuộng có tác dụng kháng khuẩn, thêm đường huyết, chống choáng phản vệ, đồng thời giúp chuyển hoá chất béo.

- Theo y học hiện đại, công dụng của kim ngân cuộng như sau:

Tác dụng của kim ngân cuộng trong trị mụn nhọt, lên đậu, rôm sảy, ban sởi, giang mai, tả lỵ
Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, chữa mụn nhọt, chữa sốt, giang mai, tả lỵ. Tuy nhiên, những người bị tỳ vị khí hư, không có nhiệt độc không nên dùng vị thuốc kim ngân cuộng.
Kim ngân cuộng có thể dùng riêng vị thuốc hoặc kết hợp với các vị thuốc khác. Theo các nghiên cứu thực nghiệm, kim ngân cuộng có thể được mở rộng chữa trị các trường hợp thấp khớp, viêm mũi dị ứng, và các trường hợp dị ứng khác.

Tác dụng của vị thuốc kim ngân cuộng

Chủ trị

Kim ngân cuộng được chỉ định chủ trị các chứng mụn nhọt, mề đay, lở ngứa, ban sởi, ho do phế nhiệt, nhiệt độc, lỵ.

Cách dùng, liều dùng

- Cách dùng: vị thuốc kim ngân cuộng có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, cao hoặc rượu thuốc. Có thể dùng riêng vị thuốc hoặc kết hợp với các vị thuốc khác trong các bài thuốc chữa bệnh.

- Liều dùng: khuyến cáo chỉ sử dụng từ 4 - 6g/ngày đối với hoa kim ngân, 10 - 12g/ngày đối với cành lá kim ngân.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ Kim ngân cuộng

Kim ngân cuộng là vị thuốc đông y với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả, đặc biệt trong việc thanh nhiệt giải độc. Cùng ONPLAZA khám phá những bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu kim ngân cuộng.

Bài thuốc 1: Kim ngân cuộng giúp tiêu độc

Đơn thuốc: 20 gam kim ngân cuộng, 20 gam thổ phục linh, 20 gam sài đất, 12 gam cam thảo đất
Cách dùng, liều dùng: sắc lấy nước uống. Duy trì mỗi ngày sắc uống 1 thang thuốc.

Bài thuốc 2. Vị thuốc kim ngân cuộng chữa cảm sốt mới phát, sốt phát ban, ban sởi, nổi mẩn

Đơn thuốc: 30 kim ngân cuộng, 20 gam lá dâu tằm
Cách dùng, liều dùng: sắc lấy nước uống. Duy trì 1 thang thuốc/ngày giúp bệnh mau thuyên giảm

Bài thuốc 3. Dược liệu kim ngân cuộng giúp trị cảm cúm

Đơn thuốc: 4 gam kim ngân cuộng, 3 gam cam thảo đất, 3 gam tía tô, 3 gam kinh giới, 3 gam sài hồ nam, 3 gam cúc tần, 2 gam mạn kinh, 3 lát gừng
Cách dùng, liều dùng: sắc lấy nước uống. Mỗi ngày uống 1 thang thuốc đến khi hết cảm cúm.

Trên đây ONPLAZA đã cung cấp đến bạn những thông tin về vị thuốc kim ngân cuộng, hy vọng sẽ hữu ích cho bạn. Tuy nhiên, vì kim ngân cuộng là dược liệu, do đó, bạn không nên tự ý sử dụng thuốc mà chưa có sự chỉ định của thầy thuốc, bác sĩ chuyên môn để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Ngoài ra, những người bị tỳ vị khí hư, không có nhiệt độc không nên dùng vị thuốc kim ngân cuộng.