Cây Kim ngân hoa là gì? Đặc điểm - Tác dụng - Giá bán

Kim ngân không còn xa lạ gì đối với người dân xứ Bắc Việt Nam. Dân gian xưa đã biết dùng thân cành và hoa kim ngân sắc uống vào ngày hè nóng nực để thanh nhiệt, giải khát, phòng chống mụn nhọt, rôm sảy cho trẻ em. Ngày nay, kim ngân hoa đã được các nhà khoa học hiện đại nghiên cứu và đưa vào chữa trị nhiều chứng bệnh mãn tính. Cùng tham khảo bài viết để tìm hiểu về đặc điểm, tác dụng và giá bán kim ngân hoa trên thị trường hiện nay.

Kim ngân hoa là gì?

Kim ngân hoa đó chính là hoa của cây kim ngân, bộ phận này được thu hái để sử dụng làm thuốc. Nụ hoa kim ngân mọc ra từ nách lá những chùm trắng xóa. Nụ có hình dạng ống hơi cong, chiều dài mỗi nụ hoa chừng 1cm đến 5cm. Đầu hoa to, phủ một lớp lông ngắn. Hoa kim ngân mới nở có màu trắng ngà sau chuyển sang màu vàng tươi. Hoa của cây kim ngân hoa mọc thành chùm với khoảng 2 đến 4 hoa. Bên trong hoa có 5 nhị và 1 vòi nhụy thò ra khỏi tràng hoa. Cây kết quả hình cầu màu đen, bên trong có nhiều hạt.

Cây kim ngân là dạng cây leo bằng thân quấn thường mọc gần các cây thân chủ để quấn quanh hoặc cần bắc giàn để leo lên. Thân cây lúc còn non thường có màu xanh, khi già thân cây chuyển thành màu nâu đỏ. Cây tỏa nhiều cành, mọc thành bụi lớn. Lá cây hình trứng mọc đối xứng qua thân cành. Lá kim ngân thường xanh tốt quanh năm.

Cây được trồng bằng cách gieo hạt hoặc giâm cành vào mùa xuân lúc tiết trời ấm và mưa ẩm.

Video hướng dẫn cách trồng cây kim ngân

Phân bố cây kim ngân

Kim ngân hoa là một loại hoa được tìm thấy chủ yếu ở  Trung Quốc, Nhật Bản và một số nước phía đông Bắc Mỹ.

Ở nước ta, cây kim ngân mọc ở khắp nơi, ưa thích vùng đất ẩm. Cây kim ngân có thể mọc hoang hay trồng trong vườn nhà, quanh làng để thu hái làm dược liệu. Thường thấy kim ngân mọc nhiều hơn cả là các vùng đồi núi Đông Bắc như Cao Bằng, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Tây Bắc như Lào Cai… Hiện nay ngoài tự nhiên thì có một số vùng cũng trồng tập trung để bán xem như một loại dược liệu.

Thu hoạch hoa kim ngân

Cây kim ngân là một loại dược liệu được dùng để làm thuốc nhưng bộ phận thương được sử dụng đó là hoa, còn dây kim ngân và lá ít khi sử dụng. Phần lá và cành của cây kim ngân được gọi là kim ngân cuộng cũng được sử dụng trong một số bài thuốc chữa bệnh.

Hoa kim ngân được thu hoạch vào đầu mùa hè, thời điểm hoa mới chớm nở chưa chuyển sang màu vàng. Hoa kim ngân được hái và phơi khô trong bóng râm hoặc sấy khô. Nên hái hoa kim ngân vào khoảng từ 9 - 10 giờ sáng, vì đây là lúc sương đã ráo.

Đối với hoa kim ngân khô cần được bảo quản kĩ ở nơi khô ráo, tránh bị ẩm mốc, nên đựng vào các hũ thủy tinh và đậy kín nắp bình và lót vôi sống bên dưới để hút ẩm. Khi hoa đã bị mốc thì vứt bỏ, không nên sử dụng.

Thành phân trong hoa kim nngân

Trong hoa kim ngân có chứa các thành phần hóa hoc: Flavonoid, Luteolin, Inositol, Tannin, Scolymozid (Lonicerin), 1 số Carotenoid (S Caroten, Cryptoxantin, Auroxantin), Ginnol, b-Sitosterol, Stigmasterol, b-Sitosterol-D-Glucoside, Stimasteryl-D-Glucoside,....

Dược liệu hoa kim ngân có vị đắng, tính hàn, không độc. Thí nghiệm lâm sàn trên chuột, sau khi cho uống nước kim ngân hoa trong 7 ngày liên tục với liều lượng gấp 150 lần so với người dùng, chuột vẫn sống bình thường và khi giải phẫu thì các cơ quan, bộ phận của chuột không có gì thay đổi.

Công dụng của kim ngân hoa

Từ xa xưa, người dân Việt Nam đã sử dụng dược liệu kim ngân hoa để chữa bệnh ngứa, mụn nhọt, rôm sảy ngoài da. Đặc biệt, nước sắc hoa kim ngân được dùng nhiều cho người bệnh thủy đậu. Ngày nay, các nhà khoa học hiện đại đã chỉ ra kim ngân hoa có chứa các thành phần hóa học mang lại nhiều giá trị trong y học. Các tác dụng của kim ngân hoa như sau:

Kháng khuẩn, chống viêm

Trong kim ngân hoa có các chất như flavonoid, saponin… Các chất này có công dụng kháng khuẩn, chống viêm nhiễm. Không chỉ trong y học cổ truyền mà cả các bác sĩ Tây y cũng sử dụng nước sắc hoa kim ngân để ức chế và tiêu diệt các khuẩn tụ cầu khuẩn, trực khuẩn thương hàn, trực khuẩn lỵ, trực khuẩn ho gà, phế cầu… Đồng thời, nước sắc hoa kim ngân còn có thể ức chế sự phát triển của các loại nấm da và virus cúm. Ngày nay, trong nhiều sản phẩm dung dịch vệ sinh phụ nữ có chứa thành phần kim ngân hoa với tác dụng chống viêm nhiễm âm đạo.

Làm tăng đường huyết

Tại Trung Quốc, các nhà khoa học của nước này đã tiến hành thí nghiệm lâm sàng trên thỏ. Họ sử dụng nước sắc hoa kim ngân cho thỏ thì kết quả thu lại là những con thỏ uống nước sắc hoa kim ngân có lượng đường huyết tăng cao hơn những con không uống và lượng đường huyết tăng cao này kéo dài đến 5-6 giờ mới trở lại trạng thái bình thường như trước khi làm thử nghiệm.

Ngăn ngừa choáng phản vệ

Tại Việt Nam, vào năm 1966, cố GS TS Đỗ Tất Lợi cùng các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu về tác dụng của nước sắc kim ngân trên loài chuột lang. Kết quả cho thấy nước sắc kim ngân hoa có tác dụng ngăn chặn và phòng ngừa chứng choáng phản vệ trên chuột lang.

Lành tính, không có độc

Nhóm nghiên cứu của GS TS Đỗ Tất Lợi và các cộng sự cũng đã tiến hành một thí nghiệm khác về tác dụng của dược liệu kim ngân hoa đối với chuột lang. Các nhà nghiên cứu đã cho chuot lang uống lượng nước sắc kim ngân hoa cao gấp 150 lần so với liều điều trị trên cơ thể người. Sau khi giải phẫu cơ thể chuột thì các nhà nghiên cứu này đã nhận được kết quả: tất cả các bộ phận của chuột lang đều bình thường. Dựa trên cơ sở đó GS TS Đỗ Tất Lợi đã kết luận: Kim ngân hoa không có độc tố.

Ngoài những tác dụng chính nói trên, các nhà khoa học còn chỉ ra kim ngân hoa có tác dụng chống lại sự hình thành khối u, làm cho vết thương mau liền sẹo, ngăn chặn sự lão hóa của cơ thể và có thể phòng ngừa một số các căn bệnh mãn tính như đau đầu, viêm khớp dạng thấp…

Cách dùng hoa kim ngân

Dùng hoa kim ngân tươi: giã nát, vắt lấy nước sau đó đun sôi và uống.

Dùng hoa kim ngân khô: sắc nước uống hoặc dùng tán thành bột để sử dụng.

Liều dùng: dùng 12gr - 16gr

Dùng kim ngân hoa chữa bệnh

Chữa mụn nhọt, mẩn ngứa, dị ứng

• Kim ngân hoa 6g , nước 100 ml, cho vào ấm sắc còn 10 ml, có thể thêm đường vào cho dễ uống. Đun sôi rồi giữ sôi trong khoảng 15 phút - 30 phút là uống được, nếu không uống ngay thì chắt nước sắc kim ngân hoa vào bình giữ nhiệt và đậy kín nắp.
• Người lớn: ngày uống 2 đến 4 lần, trẻ em từ 1 - 2 lần.

Chữa viêm gan mãn tính

• Kim ngân hoa 16g, nhân trần 20g, hoàng cầm, hoạt thạch, đại phúc bì, mộc thông, mỗi vị 12g, phục linh, trư linh, đậu khấu, mỗi vị 8g; cam thảo 4g.
• Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa viêm khớp dạng thấp

• Kim ngân hoa 20g, thạch cao 40g, tri mẫu, tang chi, ngạnh mễ, hoàng bá, phòng kỷ, mỗi vị 12g; thương truật 8g; quế chi 6g.
• Sắc uống ngày một thang.

Chữa mụn nhọt

• Kim ngân hoa 20g; bồ công anh 16g; liên kiều, hoàng cầm, gai bồ kết, mỗi vị 12g; bối mẫu 8g, trần bì 6g, cam thảo 4g.
• Sắc uống ngày một thang.

Chữa viêm phần phụ cấp tính

• Hoa kim ngân, liên kiều, tỳ giải, ý dĩ, mỗi vị 16g; hoàng bá, hoàng liên, mã đề, nga truật, mỗi vị 12g; uất kim, tam lăng, mỗi vị 8g, đại hoàng 4g.
• Sắc uống ngày một thang.

Những lưu ý khi dùng

Kim ngân hoa tuy là một vị thuốc chữa bệnh nhưng khi sử dụng cần lưu ý một vài điểm sau:

• Đối với phụ nữ có thai và cho con bú không nên tự ý sử dụng, cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc.
• Người bị tỳ vị hư hàn ỉa chảy không nên dùng kim ngân hoa
• Người có vết thương, mụn nhọt có mủ loãng do khí hư; mụn nhọt đã có mủ, vỡ loét không nên dùng.

Giá bán kim ngân hoa

Kim ngân hoa có nhiều công dụng trong phòng và trị bệnh, lại rất lành tính nên rất được ưa chuộng. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều cơ sở trồng và cung cấp dược liệu kim ngân hoa khô.

Mức giá kim ngân hoa trung bình giao động từ 100.000đ đến 500.000đ cho 1kg phụ thuộc vào dạng thức sản phẩm và chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, loại kim ngân hoa bao gồm thân cành và lá có giá rẻ hơn so với hoa kim ngân; loại kim ngân hoa nguyên bản giá rẻ hơn so với loại đã bào chế thành trà túi lọc hay cao nước. Dưới đây là một số mức giá để bạn tham khảo:

• 1kg Thân cành và lá kim ngân khô chưa điều chế có giá từ 50.000đ đến 150.000đ
• 1kg Hoa kim ngân phơi hoặc sấy khô nguyên bản chưa điều chế có giá khoảng 200.000đ – 400.000đ
• Kim ngân hoa đã chế thành trà và có túi lọc: Trung bình mỗi hộp 50gr giá 100.000đ.
• Kim ngân hoa được bào chế thành cao cô đặc để sử dụng hãm trà trực tiếp hoặc làm thuốc có giá trung bình  400.000đ/1kg

Nhận biết kim ngân hoa chất lượng tốt, bạn có thể tham khảo các thông tin sau:

• Vị thuốc kim ngân hoa tốt là những nụ mới nở, cánh còn chúm chím, chưa nở xòe hẳn. Màu sắc nâu vàng, mùi thơm nhẹ nhàng dễ chịu; không lựa chọn những kim ngân hoa đã nở bung xòe hết, cánh tã, lẫn nhiều bụi bẩn và các tạp chất.
• Thân cành và lá kim ngân hoa khô có màu nâu xanh nguyên bản không xỉn màu, không ẩm mốc.
• Cao kim ngân tốt có màu nâu vàng óng ả.