Quá trình hình thành phát triển tự nhiên của đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo tự nhiên bản chất chính là nấm kí sinh trên thân sâu non của loài bướm chi Thitarodes Viette. Nguồn gốc đông trùng hạ thảo bắt nguồn từ loại nấm Ophiocordyeseps Sinensis, 1 chi của nhóm nấm Ascomycetes chuyên sống kí sinh trên các vật chủ. Loại nấm này chỉ kí sinh trên ấu trùng sâm bướm Thitarodes. Quá trình hình thành lên đông trùng hạ thảo tự nhiên:
- Loài bướm chi Thitarodes Viette đẻ trứng trên mặt đất.
- Ấu trùng nở và chui xuống lòng đất, bắt đầu chu trình nở thành sâu non.
- Sâu non mới nở được một thời gian bị nấm ký sinh vào cơ thể thông qua các lỗ thở hoặc đi vào bằng đường tiêu hóa của ấu trùng. Nấm bắt đầu hút chất dinh dưỡng từ sâu non để phát triển, đến khi hút hết các dưỡng chất sâu non sẽ chết.
- Nấm bắt đầu phát triển mạnh, mọc lên từ đầu sâu non. Vào mùa xuân hè khi thời tiết ấm áp nấm vươn ra khỏi mặt đất và phát triển như một loài thực vật, đây là lý do khiến đầu nấm luôn có màu đen nhất, do hình thành sớm nhất.
- Nấm phát triển đến giai đoạn tạo phấn và bắt đầu chu trình phát tán bào tử nấm như ban đầu.
Do quy trình phát triển "đặc biệt" này nên mới tạo ra hình dáng "đặc biệt" của đông trùng hạ thảo tự nhiên, thân là trùng/con, đầu là thảo/ nấm.
Nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo tự nhiên thời gian hình thành lâu nên số lượng ít, trong khi hàm lượng dinh dưỡng trong đông trùng cao nên nhu cầu sử dụng lớn, đẩy giá thành lên. Vì vậy các chuyên gia đã nghiên cứu nhân giống đông trùng hạ thảo từ loại nấm sinensis nhưng vật chủ là nhộng tằm hoặc sinh khối, nuôi trong phòng thí nghiệm.
Phương pháp nuôi cấy
✔ Kí sinh trên vật chủ là nhộng tằm
Phương pháp này cho phép cấy trực tiếp nấm đông trùng hạ thảo lên vật kí sinh là nhộng tằm, sau đó theo dõi những con nhộng nhiễm nấm sẽ bắt đầu được chuyển vào phòng chăm sóc để phát triển quả thể, còn những con nhộng không bị nhiễm nấm sẽ loại bỏ.
Ưu điểm phương pháp này: Đông trùng hạ thảo loại tươi thu được có thành phần hoạt chất tương tự như đông trùng hạ thảo nguyên con, hàm lượng dinh dưỡng cao. Thời gian nuôi cấy mất khoảng 2 – 2.5 tháng là có thể thu hoạch, và một lần nuôi trồng cũng cho ra sản lượng rất lớn.
Nấm đông trùng hạ thảo sản xuất theo phương pháp nuôi cấy trên nhộng tằm
Thành phẩm thu được là nhộng tằm + sợi nấm quả thể. Quy trình trồng nấm đông trùng hạ thảo có nhiều nét tương đồng với đông trùng hạ thảo nguyên con tự nhiên, gần giống nhất nên sản phẩm được ưa chuộng hơn so với phương pháp nuôi cấy sinh khối. Tuy nhiên giá thành của loại này được bán cao hơn.
✔ Nuôi cấy trên sinh khối
Nuôi cấy trong môi trường phòng nghiệm hoàn toàn. Từ sinh khối là hỗn hợp bột gồm gạo lứt, nhộng tằm, 1 số chất dinh dưỡng say nhuyễn. Sau đó người ta sẽ cấy giống nấm đông trùng lên hỗn hợp sinh khối này và chăm sóc theo các tiêu chuẩn về nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm,.... Thời gian nuôi trồng khoảng 2 – 2. 5 tháng.
Thành phẩm thu hoạch là sợi nấm dạng thảo màu vàng cam trong giá thể. Phần sợi nấm vàng cam sẽ được tách khỏi phần đế để mang đi sấy khô, đảm bảo quá trình bảo quản được trong thời gian dài. Nhiều người thích sử dụng nấm đông trùng hạ thảo tươi muốn dùng được lâu thì sẽ mua nguyên cả phần sợi và phần đế, vì nếu tách sợi nấm ra là sẽ bị hỏng ngay. Tuy nhiên, nấm đông trùng hạ thảo tươi để tốt nhất chỉ nên sử dụng trong khoảng thời từ 7- 14 ngày.
Nấm đông trùng hạ thảo nuôi cấy vừa mới thu hoạch được phát triển trên sinh khối gạo lứt
Đây là loại phổ biến nhất trên thị trường hiện nay, được nhiều công ty, cá nhân, tổ chức, hợp tác xã nuôi cấy. Ghi nhận thành phần công dụng cũng rất tốt, thuộc nhóm danh dược cao cấp, giá trị phòng bệnh, tăng cường sức khỏe cao. Giống nấm đông trùng hạ thảo được lựa chọn kỹ lưỡng trước khi đưa vào sản xuất với số lượng lớn, nhằm đảo bảo chất lượng, cung ứng thành phẩm có giá trị.
Kĩ thuật và quá trình nuôi trồng
➤ Giai đoạn 1: Nuôi cấy sợi
Đưa các nấm sinensis vào các lọ thủy tinh (lọ cơ chất), lưu giữ trong phòng tối, nhiệt độ duy trì 18 – 20 độ C, độ ẩm 75 – 805. Phòng đảm bảo tối, lọ cơ chất đảm bảo phải kín.
Từ 10 – 20 ngày tiếp theo sợi nấm sẽ lan rộng khắp lọ cơ chất. Hoàn thành giai đoạn 1.
➤ Giai đoạn 2: Hình thành quả thể
Khi các lọ cơ chất đã được bao phủ kín sợi nấm, các lọ cơ chất bắt đầu chuyển sang phòng sáng để hình thành quả thể. Ở phòng sáng điều kiện phòng: 18 – 20 độ, độ ẩm 75 – 80%. 1 ngày chiếu ít nhất 12 giờ ánh sáng ở 1000 Lux.
Lưu ý, giai đoạn này để phòng vi khuẩn, nấm có hại cần mở cửa phòng ngày 2 lần, mỗi lần 30 phút.
Sau 2 tuần sợi nấm sẽ bắt đầu mọc trên các bề mặt sinh khối. Kết thúc giai đoạn 2.
➤ Giai đoạn 3: Tăng tốc nuôi quả thể
Ở giai đoanh này nhiệt độ phòng vẫn duy trì 18 – 20 độ nhưng độ ẩm lên 85%, ngày chiếu sáng 12 giờ với cường độ 700 Lux.
Cửa phòng vẫn cần mở thông ngày 2 lần để đón ánh sang. Giai đoạn 3 cần theo dõi sát sao mỗi ngày, loại bỏ kịp thời những lọ quả thể bị hỏng.
Có thể thu hoạch sau 2 tháng.
➤ Giai đoạn 4: Thành phẩm
Thu được sợi nấm dài, màu vàng cam, đỏ cam, dạng sợi mỏng. Sấy khô giai nhưng nhai giòn, thơm vị thảo dược.
Hình ảnh minh họa quá trình nuôi cấy nấm đông trùng
So sánh đông trùng hạ thảo tự nhiên và nuôi trồng
| Tiêu chí | Đông trùng hạ thảo tự nhiên | Nấm đông trùng hạ thảo nuôi trồng |
| Tên khoa học | Ophiocordyceps sinensis | Cordyceps militaris |
| Thời gian | Ít nhất 6 tháng - 1 năm mới có thể thu hoạch | Khoảng 2-3 tháng là thu hoạch được |
| Số lượng | Ít, mỗi năm chỉ khai thác được khoảng 80 - 100kg | Nhiều |
| Hình dáng | Gồm có 2 phần: phần con và phần thảo | |
| Hương vị | Hơi tanh của côn trùng, khi đốt nóng có mùi thơm | Thơm dịu nhẹ, có khi không có mùi |
| Cách sử dụng | Ăn trực tiếp, pha trà, ngâm rượu, nấo cháo, chế biến món ăn,... Xem chi tiết từng cách sử dụng TẠI ĐÂY | Giống đông trùng tự nhiên |
| Thành phần dinh dưỡng | Nhiều thành phần đặc biệt hơn, dưỡng chất cao hơn. | Cũng tưng tự nhưng hàm lượng thấp hơn |
| Giá bán | Rất đắt, khoảng 1, 2 tỷ - 2 tỷ 1kg | Rẻ hơn nhiều lần, chỉ tầm |
Kết luận: Đông trùng hạ thảo nguyên con và nấm đông trùng hạ đều có ưu và nhược điểm. Do đó tùy vào nhu cầu, điều kiện, mục đích sử dụng để lựa chọn sản phẩm phù hợp.
Chọn mua loại đông trùng hạ thảo nào tốt hơn?
Thật ra, không khó để lựa chọn loại nấm đông trùng hạ thảo nuôi cấy hay đông trùng hạ thảo nguyên con. Bởi dựa vào phân tích trên có thể thấy rõ ưu và nhược của mỗi sản phẩm. Quan trọng nhất là điều kiện và mục đích sử dụng. Tất nhiên đông trùng hạ thảo nguyên con luôn được đánh giá số 1 về chất lượng, giá trị, đẳng cấp. Nhưng nấm đông trùng cũng là lựa chọn cho những người cần dùng nhưng không có điều kiện chi trả chi phí quá cao.
- Với nấm đông trùng hạ thảo nên mua tại các Viện nghiên cứu, Viện dược liệu lớn do nhà nước cấp phép sản xuất. Các đơn vị này có các đại lý là những công ty phân phối.
- Đông trùng hạ thảo nguyên con nên chọn đông trùng hạ thảo của khu tự trị Na Khúc, Tây Tạng, Trung Quốc. Đây là “thánh địa” đông trùng hạ thảo của thế giới với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng cô cùng đặc biệt, phù hợp cho đông trùng sinh trưởng.
Hiện nay 1 số đơn vị phân phối đông trùng hạ thảo nguyên con thường nhập loại ẩm, chưa khô 100% để bán cho khách nhằm tăng trọng lượng. Khi bảo quản loại đông trùng này rất nhanh hỏng, hương vị không thơm ngon như ĐTHT đanh khô 100%. Ngoài ra 1 số nơi trộn đông trùng nguyên con loại 1 với loại 2,3 nhưng bán với giá đông trùng nguyên con loại 1. Vì vậy, khách hàng nên cẩn trọng khi tìm mua đông trùng hạ thảo. Nếu quý khách chưa biết cách phân biệt sản phẩm thật chất lượng có thể tham khảo bài viết: Cách phân biệt đông trùng hạ thảo thật giả chính xác 100%
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm