Nhắc tới cây Long não, người ta hay nghĩ đến những viên chế phẩm thường được cho vào tủ quần áo để đuổi chuột, trị nấm mốc, mối mọt. Tuy nhiên, đây chỉ là một hợp chất tổng hợp mà thôi. Trên thực tế, có một loài thảo dược cùng tên, chế ra các tinh thể và tinh dầu được dùng trong y học để sát trùng, tiêu viêm, chữa một số bệnh ngoài da. Hãy cùng tìm hiểu về đặc điểm, công dụng và cách dùng của loài thảo dược này qua bài viết sau đây.
Long não là cây thân gỗ, thường được trồng để lấy bóng mát, đuổi muỗi, chống nấm mốc. Trong y học cổ truyền, Long não còn được dùng để làm thuốc sát trùng, tiêu viêm, chữa trụy tim và điều trị một số ngoài da.
Cây long não dùng để làm thuốc sát trùng, tiêu viêm, chữa trụy tim và điều trị một số ngoài da
Tên gọi khác của cây Long Não
- Tên dân gian: vị thuốc long não còn gọi Kim Cước Não, Cảo Hương, Thượng Long Não, Hư Phạm, Băng Phiến Não, Mai Hoa Não, Mễ Não, Phiến Não, Tốc Não, Cố Bất Bà Luật, Long Não Hương, Mai Hoa Băng Phiến, Yết Bà La Hương, Bà Luật Hương, Nguyên Từ Lặc, Chương Não, Não Tử, Triều Não (Trung Dược Học), Dã Hương (Dược Liệu Việt Nam).
- Tên khoa học: Cinnamomum camphora N. et E.
- Họ khoa học: Họ Long Não (Lauraceae).
Đặc điểm của cây Long não
Long não tên khoa học là Folium et lignum Cinnamomi camphorae, có tên gọi khác là Rã hương, Chương não, thuộc họ Long não (Lauraceae).
Cây gỗ, cao 10 – 15m. Vỏ thân nứt nẻ, màu xám nâu. Lá mọc so le, phiến dài, đầu lá kéo dài thành một mũi nhọn ngắn, mặt trên xanh sẫm bóng, mặt dưới nhạt, có 3 gân lá tỏa lên từ gốc. Hoa nhỏ, mọc thành chùm ở kẽ, ngắn hơn lá. Quả hình cầu, to bằng hạt tiêu, phía dưới có cuốn nhỏ hình chén.
Tất cả các bộ phận của cây đều mang những tế bào chứa tinh dầu
Phân bố, thu hái
Cây Long não có nguồn gốc từ Trung Quốc và Nhật Bản. Hiện nay, cây được trồng rộng rãi ở nhiều nước nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ở Việt Nam, Long não được trồng nhiều ở các tỉnh miền Bắc. Ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Lai Châu còn những cây rất lâu năm, ước tính có cây lên đến 100 năm tuổi.
Bào chế vị thuốc long não
Chặt nhỏ cây, cành lá, chưng cất lấy Long não thô rồi lại thăng hoa tinh chế lần nữa để được bột Long não tinh chế. Cho vào khuôn để có những cục hoặc khối Long não.
Chẻ nhỏ thân, cành, rễ, lá, đem cất với nước sẽ được Long não và tinh dầu (Dược Liệu Việt Nam).
Ngâm cồn 600 với tỉ lệ 1/10 để xoa bóp (Phương Pháp Bào Chế Đông Dược).
Bảo quản dược liệu
Long não sau khi cất, nén viên cần bảo quản trong lọ kín, tránh để tiếp xúc với không khí. Có thể cho thêm Đăng tâm để không làm mất mùi hương.
Thành phần hóa học
Tinh dầu: Gỗ của cây trưởng thành chứa 4,4% tinh dầu. Thành phần chủ yếu của tinh dầu là camphor (64,1%). Lá cây có chứa 1,3% tinh dầu, trong đó camphor chiếm 81,5%.
Trong công nghiệp, khi cất Long não người ta thu được phần đặc là tinh thể có màu trắng và phần lỏng là tinh dầu Long não.
Tác dụng dược lý
- Theo y học hiện đại
+ Diệt khuẩn và kích thích, gây tê mát khi thoa lên da.
+ Kích thích niêm mạc dạ dày khi dùng uống trong. Liều nhỏ có cảm giác ấm áp, dễ chịu. Liều cao có thể gây buồn nôn và nôn.
+ Tác dụng lên trung khu thần kinh, gây hưng phấn, tăng cường hô hấp và tuần hoàn. Tiêm dưới da có thể gây kích thích phản xạ, hưng phấn.
Các sản phẩm thuốc được điều chế từ long não
+ Tác dụng lên hệ thống tim mạch, tuy nhiên chỉ có tác dụng làm với người có chức năng tim mạch bị suy kiệt. Các trường hợp thông thường, Long não không có tác dụng đặc biệt đối với tim.
+ Tác dụng động học, được hấp thụ nhanh thông qua da, niêm mạc. Long não oxy hóa ở gan, chuyển hóa và được bài tiết thông qua nước tiểu (theo Trung Dược Học).
- Đối với y học cổ truyền
+ Liệu dương, hóa sang, sát trùng, trừ giới tiễn (theo Bản Thảo Phẩm Hối Tinh Yếu).
+ Khử phong thấp, khai khiếu, sát trùng, trừ dịch uế (theo Trung Dược Học).
+ Tiêu trừ uế khí, thông quan, lợi khiếu, sát trùng (theo Đông Dược Học Thiết Yếu).
+ Lợi trệ khí, sát trùng, trừ thấp, thông qua khiếu (theo Bản Thảo Cương Mục).
Cây long não có tác dụng gì?
Một số công dụng của cây Long não bao gồm:
+ Giảm ngứa
+ Giảm đau
+ Điều trị nhiễm trùng da, nấm móng, mụn cơm, bệnh trĩ, viêm xương khớp, các vết lở loét
+ Điều trị các bệnh lý về đường hô hấp
+ Cải thiện các triệu chứng bệnh tim
+ Giảm ho
+ Giảm sưng
+ Nhỏ vào tai như thuốc điều trị nhiễm trùng
+ Cải thiện tình trạng bỏng nhẹ
Chủ trị:
+ Dùng uống trong chữa thổ tả do hàn thấp, chứng đau vùng tim và đau ở bụng, đau dạ dày.
+ Dùng rửa ngoài để xông hoặc rửa chữa ghẻ lở, hắc lào (theo Đông Dược Học Thiết Yếu).
Bài thuốc sử dụng Long não
- Chữa lở loét ở người nằm lâu
Trường hợp chữa loét: Sử dụng Dã hương, Não sa, mỗi vị 2 g ngâm với 200ml cồn 75%, bào chế Tinctura, dùng bôi vào chỗ sắp lở loét.
Nếu đã lở loét, sao mềm Hoàng tố liên, dùng phối hợp với thuốc thoa ngoài (theo Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Long não giúp điều trị các bệnh lở loét ngoài da hiệu quả
- Chữa bệnh chàm ở chân bội nhiễm hoặc lở loét: Dùng 3g Dã hương, 2 miếng Đậu hũ, trộn đều, dùng đắp bên ngoài (theo Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Chữa hậu môn lở ngứa: Sử dụng Băng phiến, Minh phàn, mỗi vị 2g, Mang tiêu 20g, hòa với 600ml nước sôi. Đợi đến khi còn ấm, dùng ngâm mông 10 phút, mỗi ngày 2 lần (theo Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Chữa trẻ nhỏ ngứa, lở loét da: Dùng Long não, Mè đen, Hoa tiêu, mỗi vị phân lượng bằng nhau, tán thành bột mịn, trộn đều với Vaseline, dùng bôi vào vết thương (theo Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Chữa sâu răng, đau nhức răng: Sử dụng Long não, Chu sa, mỗi vị phân lượng bằng nhau, tán thành bột mịn, dùng bôi vào răng đau (theo Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Chữa đau khớp, bong gân: Sử dụng dầu Long não trộn đều với dầu Tùng tiết, trộn đều, thoa vào khu vực đau (theo Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Dầu long não
- Chữa giun kim: Sử dụng Long não 1g, Binh lang 6g, Hắc bạch sửu 3g, tán thành bột mịn, trộn đều. Trước khi đi ngủ hòa thuốc với 100 ml nước sôi, đợi nước ấm thì dùng ống tiêm bơm thuốc vào hậu môn, liên tục trong 3 – 5 đợt (theo Tào – Mỹ – Hoa – Thượng Hải Trung Y Dược).
- Chữa viêm họng, ho có đờm, khó thở khò khè: Sử dụng 1.5 g Long não và 7 g Phèn chua, tán nhỏ, cho thêm 1 ít cồn và hòa tan với nước ấm. Dùng tăm bông thấm vào dung dịch thuốc thoa trực tiếp vào cổ họng, mỗi ngày 2 – 3 lần.
- Chữa bệnh hôi nách: Sử dụng long não 0.4 g hòa với nước giã một củ gừng. Dùng thoa trực tiếp vào nách bị hôi, mỗi ngày 2 – 3 lần, kiên trì cho đến khi thấy mùi hôi giảm bớt.
- Chữa hắc lào, lang ben: Dùng 12g Long não, 10g rễ Bạch hạc, giã nhuyễn rồi trộn với nước ép một quả chanh tươi. Thoa thuốc lên vùng da bị hắc lào mỗi ngày cho đến khi các triệu chứng khỏi hẳn.
Kiêng kỵ, độc tính và lưu ý khi sử dụng Long não
- Kiêng kỵ
+ Phụ nữ và thai và người khí hư không dùng (theo Trung Dược Học).
+ Không phải là chân hàn và người thấp nhiệt không được dùng (theo Đông Dược Học Thiết Yếu).
- Độc tính:
+ Sử dụng 0.5 – 1g liều uống có thể gây hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, gây kích thích và nói sảng.
+ Uống trên 2 g có thể kích thích vỏ não, gây co giật, suy hô hấp và tử vong.
+ Uống 7 – 15 g và tiêm bắp trên 4g có thể gây tử vong.
Ngộ độc Dã hương nhẹ có thể được cơ thể tự giải độc nhanh và thường không nguy hiểm đến tính mạng. Việc ấp cứu thường là điều trị các triệu chứng và tránh các biến chứng.
- Lưu ý khi sử dụng
Long não rất dễ nhầm với chất ở cây Đại bi (Blumea balsamifera). Bột cây Đại bi thường có màu xanh trắng, mùi thơm nhưng hăng hơn Long não (theo (Dược Liệu Việt Nam).
Long não có tính thông khiếu mạnh, chẳng những nóng mà còn bốc, tính chất gần giống với Xạ hương. Người dương khí dễ động, âm khí dễ hao, dùng nhiều Dạ hương có thể động dương mà hao âm.
Long não là vị thuốc được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền để phòng ngừa và điều trị nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng dược liệu, người bệnh nên trao đổi với thầy thuốc trước khi dùng.
Long não là loại thảo dược quý dùng để chữa bệnh. Tuy nhiên, cũng giống như nhiều loại thảo dược khác, khi sử dụng bạn cần tham vấn ý kiến của bác sĩ có chuyên môn.
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm