GIỚI THIỆU CỦ TAM THẤT
Tên gọi
- Tên thường gọi: Tam thất
- Tên gọi khác: Sâm tam thất, kim bất hoán
- Tên khoa học: Panax Pseudoginseng Wall
- Họ: Ngũ gia bì (Araliceae)
Củ tam thất dược liệu
Phân loại tam thất
Cây tam thất hay củ tam thất có 2 loại chính gồm: tam thất nam (cẩm địa la, khương tam thất hay tam thất gừng) và tam thất bắc (sâm tam thất).
- Tam thất nam: Loại tam thất này có vỏ củ màu trắng vàng, nhìn tổng thể chung có hình dáng giống như quả trứng gà. Trên thân củ được chia làm nhiều nhánh mọc ở xung quanh. Nếu cắt ra sẽ thấy có lõi trong là màu trắng ngà, khi ngửi thấy giống mùi gừng, vị cay nóng.
- Tam thất bắc: Củ trông sẽ rất giống với hình con ốc hoặc hình trụ. Màu sắc bên ngoài là màu xám xanh hoặc đen bóng sáng.
Đặc điểm của dược liệu tam thất, củ tam thất
Tam thất nam hay tam thất bắc đều là những dược liệu lâu năm, sinh trưởng tại những khu vực cao và lạnh. Tam thất thuộc loại thân thảo, cao khoảng 30-50cm, lá kép hình mác dài, mép khía răng cưa, phần lông cứng và gân tại 2 mặt lá.
- Lá tam thất thường mọc theo cụm, khoảng 3-4 lá, cuống chung dài khoảng từ 3-5 cm, phần cuống lá chét dài khoảng 1 cm.
- Hoa tam thất thành cụm, tán đơn tại ngọn và thân cây, màu vàng lục nhạt, 5 cánh.
- Qủa cầu dẹt, mọng, khi chín có màu đỏ. Hạt tam thất có màu trắng, hình cầu. Hoa tam thất thường nở rộ vào khoảng tháng 5- tháng 7, quả tam thất chín vào khoảng tháng 8-10.
- Củ tam thất hay toàn bộ phần rễ của cây tam thất được chia làm nhiều nhánh nhỏ quanh củ cái. Phía bên ngoài có màu vàng nâu, bên trong là màu trắng ngà. Đây là bộ phận chính của tam thất được dùng nhiều trong các bài thuốc Đông y.
Phân bố địa lý
Tam thất nam và tam thất bắc mọc nhiều ở các khu vực phía Bắc Việt Nam và phía Nam Trung Quốc. Ở nước ta, những tỉnh vùng cao có khí hậu lạnh như Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai thường dễ tìm thấy loại cây này nhất.
Thu hoạch và sơ chế
Tam thất sau khi trồng khoảng 5-7 năm mới được thu hoạch lấy củ, thu hoạch vào mùa hè. Củ tham thất sau khi được thu hoạch xong sẽ được mang đi để rửa sạch bùn đất, cắt bỏ phần rễ con, mang đi phơi nắng hoặc sấy khô làm dược liệu.
Bột tam thất nghiền mịn
Bảo quản
Tam thất được phơi sấy khô và bảo quản ở nơi có độ ẩm khoảng 13%.
TÁC DỤNG CỦA CỦ TAM THẤT
Công dụng của củ tam thất nam và tam thất bắc đều được dùng trong Đông y. Có nhiều mẹo chữa bệnh trong dân gian, sử dụng vị thuốc này như loại thuốc quý.
Thành phần hóa học
- Thành phần hóa học chính của củ tam thất là saponin, có cả 3 dạng là triterpenoid saponon, steroid saponin, glicoancaloit dạng steroit. Những chất này tồn tại ở dạng trung tính, axit hoặc kiềm mang đến hiệu quả ức chế virus, kháng khuẩn, kháng nấm.
- Thành phần axit oleanolic: Là một dạng thủy phân của saponin, hỗ trợ bảo vệ tế bào gan, chống lại những tác nhân gây ung thư và ngăn ngừa lão hóa.
- Thành phần đường khử: Có thể dùng thay đường để tạo vị ngọt mà không gây bệnh, rất tốt cho người bị tiểu đường.
- Các thành phần khác: leucin, phenylalanin, isoleucin, valin, histidin, lysin, cystein, …
Tác dụng của củ tam thất
Tam thất có tác dụng gì? Theo Đông y, tam thất có vị ngọt, hơi đắng, tính ôn mang công dụng phá huyết tán ứ, chỉ huyết, tiêu thũng định thống, bổ cường tráng, quy vào kinh Can, Vị, Phế, Tâm…
Theo nghiên cứu dược lý, công dụng của củ tam thất được phát hiện như sau:
- Hỗ trợ tăng cường khả năng bảo vệ tim, chống lại những tác nhân gây tình trạng loạn nhịp tim. Nhờ có thành phần hoạt chất noto ginsenoside mà tam thất giúp làm giãn mạch, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng cường sức chịu đựng của cơ thể trong trường hợp bị thiếu oxy.
- Khi tiến hành thử nghiệm củ tam thất trên cơ thể chuột cho thấy công dụng tiêu ứ máu, cầm máu, tiêu ứ máu bên trong nội tạng và làm nhanh lành các vết thương.
- Trong một thí nghiệm khác cũng phát hiện được công dụng làm giảm nhịp tim, huyết áp khi dùng một lượng tam thất nhất định.
- Ngoài ra, củ tam thất còn có công dụng cải thiện phản ứng miễn dịch dịch thể, làm giảm đau, giảm viêm và làm chậm quá trình lã hóa.
- Trong một nghiên cứu của một nhà khoa học người NGa cũng phát hiện củ tam thấy giúp làm giảm nhịp tim, huyết áp nếu dùng một lượng cố định.
Cách dùng và liều dùng củ tam thất
- Dùng khoảng 4-8g bột tam thất sắc nước hoặc làm thành cao lỏng.
- Ngoài ra, cũng có thể dùng bột củ tam thất để rắc hoặc giã củ tươi để đắp.
Một số bài thuốc từ củ tam thất
Uống tam thất có tác dụng gì? Người dùng có thể tham khảo một số bài thuốc sau để biết được rõ hơn về công dụng của củ tam thất:
- Bài thuốc cải thiện chứng ứ máu, bị bầm tím da
+Dùng khoảng 2-3g bột tam thất, mang pha cùng nước ấm để uống.
+ Ngày uống 3 lần, mỗi lần cách nhau khoảng 6-8 tiếng.
- Bài thuốc khắc phục chứng ra máu sau sinh
+ Dùng 100g bột củ tam thất đã được tán mịn.
+ Mỗi lần dùng khoảng 8g bột, hòa cùng với nước cơm để uống.
+ Ngày uống từ 2-3 lần.
Một số bài thuốc từ củ tam thất
- Bài thuốc củ tam thất chữa suy nhược cơ thể
+ Dùng hương phụ, tam thất, sâm bố chính, ích mẫu, kê huyết đằng.
+ Mang tất cả những nguyên liệu tán nhỏ, bảo quản trong lọ thủy tinh.
+ Mỗi ngày dùng khoảng 30g để sắc lấy nước uống.
+ Tùy theo từng tình trạng cụ thể mà người dùng có thể sử dụng liều lượng khác nhau.
- Bài thuốc củ tam thất trị nôn ra máu
+ Dùng một con gà nguyên con, mổ moi.
+ Cho vào trong khoang bụng của con gà khoảng 5g bột tam thất và nước ngó sen (khoảng 200ml) cùng một chén con rượu gạo.
+ Mang hầm gà cách thủy cho đến khi chín nhừ.
+ Dùng hàng ngày như bài thuốc cho đến khi khỏi bệnh.
- Bài thuốc củ tam thất trị tiểu ra máu, nước tiểu sẫm màu, có vết máu đông hoặc thành tia khi đi tiểu
+ Dùng 4g bột củ tam thất, kết hợp nước sắc cỏ bấc đèn, 200ml nước gừng.
+ Trộn vào nhau, cho người bệnh uống 2 lần/ngày đến khi thấy hết bệnh.
Lưu ý khi dùng củ tam thất
- Đối tượng sử dụng củ tam thất:
+ Phụ nữ mang thai.
+ Người đang bị cảm lạnh, nóng gan.
+ Phụ nữ bị rong kinh triền miên trong các kỳ nguyệt san.
+ Bệnh nhân bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, táo bón.
- Tương tác với thuốc như:
+ Thuốc cầm máu, thuốc chống đông máu.
+ Ngoài ra, nếu dùng tam thất quá liều cũng dẫn đến tương tác với thuốc, gây phản ứng đối kháng, giao kèo.
- Không dùng điều trị cho người bị nhiễm hàn, do củ này có tính lạnh sẽ khiến tình trạng bệnh nặng hơn.
- Không dùng chung tam thất với các loại trà, đặc biệt là trà có hương thơm ngào ngạt, có thể dùng độc vị trà tam thất hoặc trà hoa tam thất.
- Không dùng quá 9g tam thất mỗi ngày.
MUA TAM THẤT Ở ĐÂU?
Do có nhiều công dụng trị bệnh khác nhau nên củ tam thất ngày càng được nhiều người tìm đến. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có rất nhiều mẫu mã sản phẩm, đặc biệt là những địa chỉ bán tam thất tán bột nên khiến người dùng rất khó phân biết được việc mua tam thất ở đâu chuẩn.
Vì thế, tốt hơn hết, khách hàng nên tìm đến những địa chỉ mua tam thất uy tín, có thương hiệu và có giấy tờ, địa chỉ kinh doanh rõ ràng. Ở những địa chỉ này, khách hàng sẽ được tư vấn về bệnh cũng như cách dùng vị thuốc chi tiết nhất.
Với những thông tin chi tiết về vị thuốc tam thất và tam thất chữa bệnh gì này đã được trình bày ở trên hy vọng đã đem lại kiến thức hữu ích cho bạn đọc.
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm