Húng chanh không đơn thuần chỉ là một trong những loại rau gia vị trong các bữa ăn mà rau húng chanh còn có công dụng rất hiệu quả đối với các chứng bệnh liên quan đến viêm họng, ho, cảm cúm... Bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng tìm hiểu những thông tin liên quan đến cây húng chanh và các công dụng đặc biệt của vị thuốc này nhé.
GIỚI THIỆU CÂY HÚNG CHANH
Tên gọi
- Tên thường gọi: cây húng chanh, lá húng chanh.
- Tên gọi khác: Rau tần (rau tờn), cây tần dày lá, dương tô tử, rau thơm lông, sak đam ray.
- Tên khoa học: Plectranthus amboinicus (Lour.) Spreng (Coleus amboinicus Lour.),
- Họ khoa học: Thuộc họ Hoa môi - Lamiaceae.
Hình ảnh cây tần dày lá, cây húng chanh
Đặc điểm thực vật
Húng chanh, rau tần dày lá là giống cây thân thảo, sống lâu năm, chiều cao khoảng từ 20-50cm. Lá húng chanh mọc đối, giòn, dày và mọng nước, có mép hình răng cưa to, không nhọn. Mặt trên lá húng chanh có lông đơn, mặt dưới có khá nhiều lông bài tiết. Hoa húng chanh mọc thành bông đặc ở đầu cành, những vòng hoa húng chanh mọc dày đặc, ngắt quãng và có màu tím đỏ. Qủa húng chanh nhỏ, màu nâu, bên trong chứa 1 hạt. Toàn cây phát ra mùi thơm giống như mùi thơm của cây chanh.
Bộ phận dùng
Cây húng chanh được dùng lá và ngọn non để sử dụng làm thuốc trị bệnh.
Phân bố địa lý
Tần dày lá có nguồn gốc đầu tiên từ Đông Phi, Nam Phi (KwaZulu-Natal), phía bắc Kenya, được trồng làm gia vị và làm thuốc. Ngoài ra, giống cây này cũng được trồng nhiều tại Campuchia, Malaysia, Indonesia, Trung Quốc... Hiện tại, cây rau tần dày lá (húng chanh) đã được nhập và trồng nhiều trên khắp các tỉnh thành của Việt Nam.
Thu hái, chế biến, bảo quản
- Thu hái: Sau khi trồng 1 tháng, có thể thu hoạch được lá húng chanh. Khi hái lá húng chanh xong thì cần phải bón phân, tưới nước đầy đủ cho cây, cây có thể cho lá quanh năm.
- Chế biến: Dùng lá hoặc cành húng chanh non mang rửa sạch và dùng. Hoặc cũng có thể dùng lá húng chanh đã phơi khô.
- Bảo quản: Đối với lá húng chanh khô cần phải được bảo quản tại nơi khô mát.
Thành phần hóa học của cây húng chanh
Sau khi lấy mẫu cây húng chanh để nghiên cứu về các thành phần bên trong, các nhà khoa học đã tìm được rất nhiều thành phần có lợi dành cho sức khỏe con người như:
- Trong thành phần của cây húng chanh có chứa rất nhiều loại vitamin A, B, C, omega 6. Ngoài ra, trong thành phần của cây còn có chứa lượng nhỏ acid ascorbic hỗ trợ tăng cường khả năng miễn dịch, thị lực, tình trạng thoái hóa điểm vàng.
- Trong lá của cây cũng chứa một khoảng một lượng nhỏ tinh dầu (chiếm khoảng 65,2%) là những hợp chất codein và phenolic. Loại tinh dầu này có khả năng hỗ trợ sát khuẩn, gây ức chế sự phát triển của những vi khuẩn gây hại, làm ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp.
Rau húng chanh lá trị ho cho bé
TÁC DỤNG CÂY HÚNG CHANH
- Tác dụng của lá húng chanh theo y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, cây húng chanh có vị cay, tính ấm, mùi thơm mang đến tác dụng sát khuẩn, tiêu đờm, phát tán phong hàn, hỗ trợ chữa viêm họng, giải cảm, chữa ho, ra mồ hôi, chữa cảm cúm, trường hợp sốt không ra mồ hôi được... Trong dân gian, người ta thường sử dụng lá húng chanh trị ho hoặc dùng lá húng chanh chữa ho bằng cách sắc uống. Ngoài ra, một số cơ sở sản xuất thuốc Nam cũng dùng lá húng chanh để chưng cất tinh dầu, kết hợp các loại thảo dược khác để sản xuất thuộc trị ho, trị cảm cúm.
- Tác dụng của cây húng chanh theo nghiên cứu dược lý
Trong tinh dầu húng chanh có chứa các thành phần có khả năng ức chế mạnh vi khuẩn. Cao nước húng chanh còn có tác dụng ức chế sự phát triển của phế cầu khuẩn và tụ cầu vàng. Khoảng năm 1961, phòng Đông y (Viện vi trùng) có nghiên cứu về công dụng kháng sinh của tinh dầu húng chanh đối với các loại vi khuẩn (thực hiện theo phương pháp Rudat).
Kết quả cho thấy, tinh dầu húng chanh có công dụng kháng sinh mạnh đối với các loại vi trùng, trong đó đặc biệt là các vi trùng thuộc đường ruột, họng, mũi và miệng như Shigella dysenteria (Shiga) Subtilis, Staphyllococcus 209 P. Salmonella typhy, Shigella dysenteria (Shiga) Subtilis, Coli pathogene, Coli bothesda, Streptocuccus, Pneumocuccus, Diphteri và Gengou...
Những hoạt chất có trong húng chanh cũng mang đến công dụng hỗ trợ thúc đẩy hệ thống miễn dịch bằng việc ngăn chặn các vi khuẩn hoặc những mầm bệnh xâm nhập cơ thể. Các chất chống viêm có trong cây húng chanh còn có công dụng làm giảm tấy đỏ, sưng do côn trùng đốt.
Chưa hết, mùi thơm của cây húng chanh còn có tác dụng thư giãn, an thần nhẹ. Với những người thường xuyên bị căng thẳng, ngửi mùi lá húng chanh sẽ giúp ngủ ngon và thư giãn hơn.
LIỀU DÙNG- CÁCH DÙNG
Cây húng chanh có thể sử dụng dưới dạng giã đắp, vắt lấy nước uống hoặc dùng làm thuốc xông. Tùy theo tình trạng cũng như nguyên nhân gây bệnh mà liều dùng cũng thường khác nhau. Lá rau tần thường được dùng tươi với liều lượng tối thiểu một ngày khoảng từ 10-16gram.
BÀI THUỐC CHỮA BỆNH TỪ HÚNG CHANH DƯỢC LIỆU
- Bài thuốc trị ho bằng húng chanh cho trẻ
Bài thuốc trị ho bằng lá húng chanh thường được các bà các mẹ áp dụng cho trẻ em. Để sử dụng chữa ho bằng lá húng chanh kết hợp cùng với mật ong, lá hẹ. Mang cả 3 thứ này đi hấp, cho trẻ uống sẽ rất sạch miệng và đỡ ho.
Trị ho bằng lá húng chanh hấp đường phèn
- Bài thuốc tần dày lá trị sốt cao không ra mồ hôi
Dùng khoảng 15g lá tía tô, 20g tần dày lá, 5g gừng tươi (cắt lát thật mỏng), 15g cam thảo đất. Tất cả mang nấu lấy nước, uống lúc còn ấm nóng để ra mồ hôi.
- Bài thuốc lá húng chanh trị hen suyễn
Dùng khoảng 10g lá tía tô, 12g lá húng chanh. Lấy 2 thứ lá này mang rửa sạch và sắc uống. Trong thời gian uống thuốc nên kiêng các loại thức ăn chiên xào, thức uống lạnh và hải sản.
- Bài thuốc trị ho kéo dài kèm theo đờm bằng tần dày lá chưng đường phèn
Dùng khoảng 15-16 lá húng chanh tươi và rửa sạch. Cho thêm vào bát đựng lá húng chanh, thêm mật ong vào và mang hấp cách thủy. Lấy nước uống mỗi ngày 2 lần.
- Bài thuốc lá húng chanh trị hôi miệng
Dùng lá húng chanh đã phơi khô, sắc lấy nước, ngậm mỗi ngày 5-7 lần.
- Bài thuốc dùng lá húng chanh trị vết rắn cắn, bọp cạp cắn và ong đốt
Dùng khoảng 20g lá húng chanh tươi, giã nát và đắp.
- Bài thuốc lá húng chanh trị chảy máu cam
Lấy khoảng 200g lá húng chanh, sắc chung cùng với 10g hoa hòe sao đen, 15g lá trắc bá sao đen, cam thảo đất 15g. Uống thuốc sắc kết hợp cùng lá húng chanh vò nát, nhét vào lỗ mũi mỗi khi bị chảy máu cam.
- Bài thuốc chữa khản tiếng, viêm họng
- Bài 1: Dùng khoảng 30g lá húng chanh tươi đã được rửa sạch. Sau đó, nhai chung cùng với vài hạt muối. Nuốt phần nước và bỏ bã.
- Bài 2: Dùng khoảng 20g lá húng chanh, rửa sạch, giã nhỏ. Vắt lấy nước và hcia đều uống trong ngày.
KIÊNG KỴ KHI SỬ DỤNG LÁ HÚNG CHANH
- Trên thân và lá cây húng chanh có nhiều lông nhỏ màu trắng có thể gây kích ứng đối với người da nhạy cảm.
- Đối với phụ nữ mang thai hoặc cho con bú không nên dùng cây húng chanh để điều trị.
- Khi đang dùng thuốc để chữa trị một số căn bệnh khác cần phải trao đổi với các bác sĩ vì các chất trong cây húng chanh có khả năng tương tác và làm giảm công dụng của thuốc.
Cây húng chanh là loại cây rất quen thuộc và gần gũi với người dân, tuy nhiên, khi dùng loại cây này hoặc bất kỳ loại cây nào khác để trị bệnh, người dùng cũng cần phải có sự tham khảo của bác sĩ. Hy vọng, bài viết này mang đến những thông tin hữu ích dành cho quý vị và các bạn.
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm