Bạch đồng nữ có vị hơi ngọt, tính mát, có tác dụng tốt trong chữa trị các bệnh về kinh nguyệt cho chị em phụ nữ, các bệnh mụn nhọt lở loét, đau nhức xương khớp, cao huyết áp…
Tên tiếng Việt: Bạch đồng nữ, mò hoa trắng, bấn trắng, vậy trắng….
Tên khoa học: Clerodendrum canescens Wall. ex Schauer.
Họ khoa học: Verbenaceae (tức Cỏ roi ngựa)
-
Mô tả cây bạch đồng nữ
Bạch đồng nữ là loài cây cây bụi nhỏ, ưa sáng. Cây thường cao khoảng 1m. Thân cây dạng hình vuông, bao phủ bên ngoài là lớp lông vàng nhạt. Lá cây mọc đối, gốc lá tròn, đầu lá nhọn, phiến lá dài tầm 10-20cm, rộng từ 8 đến 15cm. Lá có răng cưa nhỏ hoặc không. Bề mặt lá phủ một ít lông, bên trong nổi rõ gân chính và nhiều gân phụ tựa mạng lưới. Nếu vò lá sẽ ngửi thấy mùi hăng. Hoa mọc thành chùm màu trắng ở đầu cành từ tháng 5 đến tháng 8. Bắt đầu từ tháng 9 kết quả hình cầu, màu đen bóng.
Hình ảnh cây bạch đồng nữ
Bạch đồng nữ có nhiều ở nước ta. Chủ yếu là bạch đồng nữ mọc hoang trong khắp cả nước. Nó thường mọc lẫn với các loài khác, hay xuất hiện ven đường đi hoặc quanh làng xóm. Cũng tìm thấy cây bạch đồng nữ được trồng ở các trạm y tế, bệnh xá, viện nghiên cứu nhằm mục đích chữa bệnh.
-
Bộ phận sử dụng: Cây bạch đồng nữ cho lá và rễ để làm dược liệu.
- Lá có thể thu hái quanh năm nhưng cho tác dụng tốt nhất là lúc cây đang trổ hoa. Cần chọn các lá bánh tẻ, không vàng úa, sâu bệnh; sau đó rửa sạch, phơi khô.
- Rễ sau khi đào về phải rửa sạch, phơi khô. Khi dùng thái phiến, không cần chế biến thêm gì nữa.
-
Thành phần hóa học
Các nhà khoa học tìm thấy trong bạch đồng nữ chứa các chất: muối canxi, flavonoid, tanin, cumarrin, các acid nhân thơm, aldehyd nhân thơm và dẫn chất amin có nhóm carbonyl.
-
Công dụng
Bạch đồng nữ được sử dụng làm thuốc ở nhiều nước trên thế giới. Ở Ấn Độ, người dân chế thứ thuốc từ lá bạch đồng nữ và mụp ổi cây ổi giã nhuyễn thêm chút muối để điều trị chứng trào ngược, ợ hơi, đau dạ dày. Ở Nepal, cây bạch đồng nữ được sử dụng để trị giun sán bằng cách uống nước ép lá tươi hoặc rễ của loại thảo dược này.
Cành lá bạc đồng nữ được thái lát phơi khô làm dược liệu
Tại Việt Nam, bạch đồng nữ là vị thuốc trong y học cổ truyền, chủ yếu dùng rễ. Rễ bạch đồng nữ vị hơi ngọt, tính mát, quy kinh tâm, tỳ, độc tính thấp. Vị thuốc này có tác dụng thanh nhiệt tiêu viêm, khu phong trừ thấp, điều hoà thể dịch… Chủ trị các bệnh: Các chứng bệnh về kinh nguyệt của phụ nữ như kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, viêm nhiễm tử cung; bệnh ngoài da: mụn nhọt, lở loét; chữa các chứng bệnh về gan mật: viêm mật, vàng da; chứng bệnh phong thấp: đau nhức xương khớp; chữa bệnh cao huyết áp.
-
Một số bài thuốc hay từ bạch đồng nữ
Bài thuốc chữa điều hòa kinh nguyệt, chữa đau bụng kinh, khí hư, khó sinh nở.
Cố GS TS Đỗ Tất Lợi có bài thuốc “Cao hương ngải” rất nổi tiếng gồm: bạch đồng nữ, ngải cứu, ích mẫu, hương phụ mỗi vị 1g. Lấy tất cả các vị thuốc trên, thêm nước mang đi sắc cô đặc còn10ml, thêm đường cho ngọt dễ uống. Sau đó cho nước sắc vào các ống, đóng 10ml một ống, hàn miệng, hấp tiệt trùng. Uống ngày 3-6 ống, nếu trị kinh nguyệt không đều thì uống trước kỳ kinh 10 ngày. Duy trì dùng thuốc trong vòng 2- 3 tháng. Tại bệnh viện Việt – Tiệp Hải Phòng, các bác sĩ đã sử dụng bài thuốc trên cho bệnh nhân. Kết quả cho thấy hơn 90% bệnh nhân giảm đau bụng kinh, kinh nguyệt đều hơn và cảm giác sử dụng cho thấy êm dịu hơn thuốc Tây.
- Ngoài tác dụng chữa các bệnh phụ nữ, thứ cao lỏng này còn có tác dụng giúp ăn ngon, ngủ tốt, mát gan, bổ thận.
- Bài thuốc làm rụng phần da thịt bị hoại tử do bỏng: Tìm lấy cành lá và hoa của cây bạch đồn nữ. Làm sạch, rồi sử dụng để đun nước theo tỷ lệ 1 kg bạch đồng nữ đung với 10 lít nước. Đun sôi trong vòng nửa tiếng rồi lọc lấy nước ngâm vết thương, ngày 2 lần.
- Bài thuốc giúp ổn định huyết áp, giảm huyết áp cho người huyết áp cao: Lấy khoảng 12-16gr bạch đồng nữ sắc uống trong ngày. Kiên trì dùng trong thời gian dài sẽ thấy hiệu quả.
- Bài thuốc điều trị đau khớp, “sưng nóng đỏ đau”: Lấy bạch đồng nữ tươi 80gr; dây gấm 120gr; tầm xuân, cà gai leo, cành dâu, đơn tướng quân, đơn răng cưa mỗi vị 8gr. Dùng các vị trên sắc lấy nước uống mỗi ngày 2 lần.
- Bài thuốc trị mụn nhọt, chốc đầu: Lấy cành lá bạch đồng nữ rửa sạch rồi đun nấu chừng 15 phút. Lọc lấy nước này gội đầu, tắm rửa mỗi ngày.
- Bài thuốc trị viêm gan: Bạch đồng nữ lá, diệp hạ châu, chi tử mỗi vị 15gr thêm nhân trần 12gr đem sắc với 0,6l nước cô đặc còn 0,2l chia 2 lần uống trong ngày. Uống liên tục trong 1 tháng.
Lưu ý, bạch đồng nữ có nhiều tác dụng tốt, được đưa vào những bài thuốc chữa bệnh hay nhưng cây vẫn có độc tố dù lượng rất nhỏ. Nên khi dùng cần phải chú ý đúng lượng, không dùng quá liều. Đặc biệt, không sử dụng bạch đồng nữ cho người mang thai. Mọi bài thuốc bên trên nếu cần sử dụng phải qua thăm khám và tư vấn của thầy thuốc Đông y
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm