Trong bài viết dưới đây chúng tôi xin chia sẻ đến bạn những thông tin chi tiết hơn về vị thuốc trắc bách diệp và các bài thuốc chữa bệnh theo đông y và kinh nghiệm dân gian.
Hình ảnh cây trắc bách diệp
Tên gọi, phân nhóm
- Tên gọi khác: cây trắc bách diệp còn được gọi là cây trắc bách, trắc bá diệp, trắc bá, bá tử nhân, bá thực, trắc bá tử nhân, cây bách,...
- Tên khoa học: Platycladus orientalis
- Họ: Trắc bách hay Hoàng đàn (Cupressaceae)
Mô tả về cây trắc bách diệp
Đặc điểm sinh thái của cây Trắc bách diệp
Cây trắc bách diệp thuộc loại thực vật hạt trần, thuộc họ trắc bách. Cây sinh trưởng tốt và có thể cao tới 6 - 8m. Dọc thân cây mọc ra nhiều nhánh con chứa lá.
Lá trắc bách diệp mọc đối, tạo thành những khóm hoa có màu xanh đậm. Phiến lá dẹp, hình vảy, có kích thước nhỏ tương tự như lá thông.
Quả trắc bách diệp có hình nón, được tạo nên từ 6 - 8 mảnh vảy dày được xếp úp vào nhau. Khi quả còn non có màu xanh, khi quả già chuyển sang màu nâu sẫm. Khi quả chín sẽ tách ra và lộ hạt bên trong.
Hạt trắc bá diệp có hình trứng, không có cạnh và có màu nâu đậm.
Phân bố
Tại Việt Nam, cây trắc bách diệp trồng phổ biến ở nhiều vùng miền, vừa được sử dụng để làm thuốc, vừa được trồng trong chậu làm cảnh do chúng có hình dáng đẹp.
Bộ phận dùng
Cành, lá, hạt của cây trắc bách diệp được sử dụng phổ biến làm thuốc chữa bệnh. Hạt trắc bá diệp còn là vị thuốc phổ biến với tên gọi là bá tử nhân.
Thu hái – Sơ chế
Lá cây trắc bách diệp có thể thu hái quanh năm. Tuy nhiên cho chất lượng tốt nhất là vào tháng 9 - tháng 11.
Lá và những cành nhỏ của cây trắc bách diệp được cắt về, sau đó phơi khô hoặc sấy khô, để bảo quản sử dụng dần.
Lá và cành cây trắc bách diệp được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh
Quả trắc bá diệp thường được thu hoạch vào mùa thu hoặc mùa đông. Những quả già sẽ được thu hoạch, đem phơi khô, loại bỏ lớp vỏ bên ngoài để lấy hạt rồi đem phơi thêm lần nữa. Hạt thu được gọi là bá tử nhân - một vị thuốc quen thuộc trong đông y.
Thành phần hóa học
- Trong lá và cành của cây trắc bá diệp có chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe con người như:
Tinh dầu chứa các chất cariophilen và pinen
Chất nhậu
Hinokiflavon C30H18O3
Myricetin C15H10O8
Axit sabinic C12H24O3
Axit juniperic C16H32O3
Axit hữu cơ dạng estolide
Vitamin C
Tanin
Amentoflavona C30H18O10
- Trong hạt bá tử nhân, có chứa nhiều thành phần hoá học có lợi cho sức khoẻ và chữa trị bệnh như:
Saponozit
Chất béo
Vị thuốc cây trắc bách diệp
Tính vị
Cây trắc bách diệp có vị đắng, chát, tính hơi hàn.
Công dụng của cây trắc bách diệp
- Theo đông y, cây trắc bách diệp có những công dụng sau:
Tác dụng: cầm máu, lương huyết, an thần
Chủ trị: băng huyết, nôn ra máu, chảy máu chân răng, bệnh trĩ, viêm thận, mất ngủ cùng nhiều căn bệnh khác.
- Theo nghiên cứu y học hiện đại, tác dụng của cây trắc bách diệp như sau:
Có tác dụng đông máu nhanh hơn
Nước sắc từ cây trắc bách diệp kết hợp với rượu giúp giảm ho, tác động lên trung khu thần kinh giúp an thần
Trắc bá diệp giúp ức chế đối với các loại vi khuẩn, virus cúm,...
Cách dùng và liều dùng
Hình ảnh cây quả cây trắc bách diệp
- Cách dùng: có thể dùng dưới dạng tươi, sắc uống hoặc tán thành bột mịn.
- Liều dùng: tùy theo từng trường hợp bệnh lý.
Độc tính
Theo thí nghiệm trên chuột, sau khi tiêm nước sắc từ cây trắc bách diệp, các nhà nghiên cứu ghi nhận tình trạng nhiễm độc cấp LD50 ở mức 15,2g/kg.
Bài thuốc sử dụng trắc bách diệp
Cây trắc bách diệp hiện nay được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc đông y chữa bệnh, dưới đây ONPLAZA đã tổng hợp một số bài thuốc chữa bệnh hiệu quả, cùng tham khảo nhé!
Vị thuốc trắc bách diệp với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả
Bài thuốc 1. cây trắc bách diệp điều trị bệnh viêm bàng quang cấp tính
Đơn thuốc: 16 gam Trắc bách diệp, 16 gam hạn liên thảo, 16 gam nghiệt bì, 16 gam mộc thông, 16 gam củ kim cang, 12 gam đỗ phụ, 12 gam hòe hoa, 12 gam liên kiều
Cách dùng, liều dùng: sắc uống hết trong ngày. Mỗi ngày 1 thang thuốc.
Bài thuốc 2. cây trắc bách diệp giúp cầm máu
Đơn thuốc: 30 – 50g cành và lá cây trắc bách diệp
Cách dùng, liều dùng: sao vàng nguyên liệu, và sắc với 1 lít nước, đến khi còn một nửa nước thì ngừng. Chia thuốc uống làm 2 lần trong ngày, uống sáng - chiều.
Bài thuốc 3. cây trắc bách diệp điều trị chứng thấp nhiệt bạch đới
Đơn thuốc: 12 gam lá trắc bách diệp, 12 gam dư dung, 12 gam thương truật, 12 gam bách chiểu, 8 gam hoàng bá, 8 gam hương phụ
Cách dùng, liều dùng: tán bột mịn. Có thể sắc uống hoặc trộn chung với nước cháo làm hoàn.
Bài thuốc 4. cây trắc bách diệp điều trị ho ra máu
Đơn thuốc: 15 gam trắc bách diệp, 15 gam ngải diệp, 6 gam can khương
Cách dùng, liều dùng: Cây trắc bách diệp đem sao đến khi cháy đen, can khương đem sao vàng. Sau đó sắc đặc các vị thuốc trên và uống hết trong ngày. Duy trì liệu trình uống từ 5 - 7 ngày để cải thiện bệnh
Bài thuốc 5. cây trắc bách diệp điều trị rụng tóc do mắc bệnh viêm da tiết bã
Đơn thuốc: 60g lá trắc bách diệp tươi, rượu trắng 40 độ
Cách dùng, liều dùng: Ngâm chung lá trắc bách diệp tươi với rượu trắng trong 7 ngày. Sau đó xoa trực tiếp rượu thuốc lên vùng da đầu bị bệnh, giúp giảm ngứa và cải thiện tình trạng rụng tóc
Bài thuốc 6. cây trắc bách diệp chữa chảy máu cam
Đơn thuốc: 15 gam lá trắc bách diệp, 15 gam lá sen, 15 gam lá ngải diệp, 8 gam ngó sen, 8 gam địa hoàng
Cách dùng, liều dùng: Đem sao vàng tất cả các vị thuốc trên, sau đó đem sắc với 1l nước, đến khi cạn còn một nửa thì ngừng. Chia đều 2 lần uống vào buổi sáng và buổi tối. Duy trì liệu trình trong 7 ngày để cải thiện bệnh
Bài thuốc 7: cây trắc bác diệp giúp điều trị viêm bể thận cấp tính và viêm thận
Đơn thuốc: 125 gam rau đắng đất, 63 gam trắc bách diệp, 4 gam cam thảo, 4 quả đại táo
Cách dùng, liều dùng: sắc thuốc với 1,5l nước, đến khi còn 500ml thì ngưng. Một ngày chia làm 3 phần uống và uống hết trong ngày.
Bài thuốc 8. Cây trắc bách diệp hỗ trợ chữa trị các bệnh lý về tim mạch
Đơn thuốc: 400 gam lá trắc bách diệp khô, 200 gam xuyên quy và mật ong nguyên chất
Cách dùng, liều dùng: các vị thuốc trên đem tán thành bột mịn, trộn với mật ong để làm hoàn. Duy trì uống trong vài tháng liên tục để cải thiện sức khỏe tim mạch
Bài thuốc 9: cây trắc bách diệp giúp điều trị bệnh trĩ đi ngoài ra máu
Còn thuốc: trắc bách diệp, hoa kinh giới, hòe mễ, chỉ xác, mỗi vị một lượng bằng nhau. Tất cả đều dùng dưới dạng khô
Cách dùng, liều dùng: tất cả vị thuốc đem tán thành bột mịn. Mỗi ngày sử dụng 20 gam bột hãm với nước sôi và uống thay trà. Nên dùng trước khi ăn 30 phút
Bài thuốc 10: cây trắc bách diệp giúp chữa đi tiểu ra máu, chảy máu cam, băng huyết do huyết nhiệt mạnh
Đơn thuốc: 8 - 12 gam lá trắc bách diệp.
Cách dùng, liều dùng: lá trắc bách diệp đem sao với dấm, rồi nghiền thành bột mịn. Sau đó pha với nước ấm để uống. Mỗi ngày chia làm 2 - 3 lần uống.
Bài thuốc 11. Cây trắc bách diệp giúp an thần, chữa mất ngủ, đêm ngủ trằn trọc không yên giấc do suy nhược thần kinh
Đơn thuốc: 100 gam lá trắc bách diệp, 100 gam đương quy
Cách dùng, liều dùng: phơi khô các nguyên liệu trên rồi tán thành bột mịn. Sau đó đem trộn với mật ong để làm hoàn. Mỗi lần uống 12g. Ngày uống 2 lần. Duy trì uống liên tục trong vòng 1 tuần để cải thiện bệnh.
Bài thuốc 12. Cây trắc bách diệp trị chảy máu chân răng
Đơn thuốc: thạch cao 20gam, thiên môn, địa hoàng mỗi vị 16 gam, lá trắc bách diệp, a giao, thượng thảo mỗi vị 12 gam.
Cách dùng, liều dùng: sắc uống. Mỗi ngày uống 1 thang thuốc.
Lưu ý khi dùng cây trắc bách diệp
Trắc bách diệp là dược liệu, hơi có độc tính, do đó bạn không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có sự chỉ định, hướng dẫn từ thầy thuốc, bác sĩ có chuyên môn.
Không dùng vị thuốc trắc bách diệp cho người bệnh đi tiêu lỏng nhiều lần trong ngày, nhiều đờm và người bị dị ứng với các thành phần hoá học của thuốc.
Nên sử dụng đúng cách, đúng liều lượng và kiên trì sử dụng để cải thiện bệnh.
Trên đây ONPLAZA đã chia sẻ đến bạn những thông tin chi tiết về dược liệu trắc bách diệp, hy vọng sẽ hữu ích cho bạn. Những bài thuốc trên chỉ mang tính chất tham khảo, do đó bạn nên thận trọng và tham khảo ý kiến bác sĩ, thầy thuốc trước khi dùng thuốc.
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm