Tang chi, vị thuốc dân giã được làm từ cành dâu tằm đã xuất hiện trong y học cổ truyền hàng ngàn năm qua. Ngày nay y học hiện đại cũng chỉ ra cành dâu tằm có tác dụng tốt cho người bệnh huyết áp cao. Đọc bài viết để tìm hiểu sâu hơn về công dụng và những lưu ý cần thiết khi sử dụng vị thuốc tang chi.
- Tên tiếng Việt: Tang chi, Cành dâu
- Tên khoa học: Ramulus Mori albae
- Họ khoa học: Moraceae (họ Dâu tằm)
I. CÂY DÂU TẰM
Vị thuốc tang chi được làm từ cành non của cây dâu tằm. Dâu tằm có ở khắp nơi trong nước ta, mọc hoang hoặc được trồng với diện tích lớn chủ yếu lấy lá nuôi tằm.
Cây dâu tằm được trồng rộng rãi ở nước ta
Dâu tằm là loài cây thân gỗ nhỏ. Thân cây cao khoảng 2-3m, có khi cao tới 15m. Toàn thân được bọc 1 lớp vỏ màu xám, sần sùi.
Cành dâu tằm hình trụ, vươn cao, phân nhánh. Bên ngoài cành có lớp vỏ sần sùi màu vàng xám hoặc hơi nâu. Trên cành có nhiều lỗ vỏ màu nâu, nhiều vân dọc và những sẹo nơi lá. Trên cành dâu mọc ra những chồi lá vàng ngà.
Lá dâu tằm mọc so le, phiến lá hình bầu dục có răng cưa. Hoa nhỏ, mọc thành chùm màu trắng ngà. Quả chím màu tím đen, chứa nhiều nước, có vị ngọt pha chua thường dùng làm siro hoặc ngâm rượu.
II. BỘ PHẬN SỬ DỤNG CÂY DÂU TẰM
Cây dâu tằm cho ra nhiều vị thuốc như: Tang diệp (lá dâu), Tang bạch bì (vỏ rễ dâu), Tang thầm (quả dâu), Tang phiêu tiêu (tổ bọ ngựa trên cành dâu), Tang ký sinh (tầm gửi dâu), Sâu dâu (sấu trùng nằm trong thân dâu)… Tang chi - loại dược liệu được sử dụng rộng rãi trong nhân dân được làm từ cành cây dâu.
Tang chi là dược liệu được làm từ cành dâu tằm
Nhận biết dược liệu tang chi tốt: Tang chi tốt là cành dâu được thu hái lúc cuối xuân đầu hạ. Loại khô nhẹ, bên ngoài màu nâu, cắt lát thấy bên trong nâu nhạt ngả vàng, lõi giữa mềm xốp.
II. LIỀU DÙNG TANG CHI
Thường dùng 10 -30 gr tùy theo bệnh và thang thuốc mà thầy thuốc gia giảm.
IV. THÀNH PHẦN HÓA HỌC:
Các nhà nghiên cứu khoa học đã chiết xuất ra những chất có lợi trong lá, quả, rễ, vỏ, thân, cành cây dâu tằm. Riêng trong Tang chi tức cành dâu có chứa các chất sau đây: Mulberrin, mulberrochromene, cyclomulberrin, morin, dihydromorin, dihydrokaempferol, maclurin…
V. CÔNG DỤNG CÂY DÂU TẰM
a) Theo y học hiện đại:
Tại Trung Quốc, nơi sử dụng Tang chi làm vị thuốc nhiều nhất có không ít các công trình nghiên cứu khoa học về Tang chi:
- Trong Tạp chí Tân y dược học (1978,10:36) có đăng: Thuốc điều chế từ tang chi làm tăng chuyển dạng lym phô bào, có tác dụng rất tốt đối với các bệnh mạn tính mà tỷ lệ chuyển dạng lymphô bào thấp như xơ gan, viêm thận mạn, viêm gan mạn, người mang virus B, viêm phế quản mạn.
- Trong Trung y tạp chí Hồ Bắc (1988,4:37) có đăng: dùng củi tang chi nướng gạch, sau đó nhỏ vài giọt dấm lên gạch cho khí đó bốc lên mà xông chân sẽ làm giảm cứng khớp do chấn thương từ bên ngoài.
- Bên cạnh đó nhiều nghiên cứu chỉ ra tang chi có tác dụng hạ huyết áp, dùng tốt cho người bị huyết áp cao.
b) Theo y học cổ truyền:
Từ hàng ngàn năm trước đây, tang chi đã được dùng làm vị thuốc ở phương Đông. Tại Trung Quốc, trong sách Đồ kinh Bản thảo có ghi: “Tang chi không lạnh, không nóng có thể dùng uống thường ngày. Tang chi trị chứng khô ngứa toàn thân, cước khí, chân tay co quắp, khí xông lên mắt, hoa mắt chóng mặt, phế khí ho, tiêu thực, lợi tiểu tiện kiêm trị mồm khô”.
Ở nước ta, các thầy thuốc Đông Y cho rằng tang chi có vị đắng, ngọt; tính hàn; quy vào 2 kinh: can và phế. Công dụng: tán phong nhiệt, phong thấp, lương huyết, nhuận phế. Chủ yếu vị thuốc tang chi được sử dụng để chữa các bệnh sau:
- Các bệnh cảm, ho kèm theo sốt cao, đau đầu.
- Chữa bệnh phong thấp, đau nhức vai gáy, đau nhức lưng, tê bì chân tay
- Các bệnh về mắt: sưng đau, viêm kết mạc, chảy nhiều nước mắt.
- Hỗ trợ người bị cao huyết áp
- Người yếu, hay đổ mồ hôi trộm ở tay, chân, lưng
VI. MỘT SỐ BÀI THUỐC CHỮA BỆNH TỪ TANG CHI
Bài thuốc chữa phong thấp, tay chân tê buốt, khó chịu: lấy khoảng 20-40gr dược liệu tang chi; nếu đau tay thì thêm vị Quế chi, nếu đau chân thì thêm ngưu gia tất, mộc qua. Tất cả rửa sạch, sắc nước uống hàng ngày.
Bài thuốc chữa bệnh huyết áp cao: Các vị tang chi, tang diệp (lá dâu), sung úy tử, mỗi vị đều 16gr, thêm 1 lít nước sắc dưới lửa nhỏ 10 phần còn 6 phần. Lấy nước này ngâm chân khoảng 30phút trước khi đi ngủ. Lưu ý ngâm lúc nước còn nóng ấm sẽ cho hiệu quả tốt.
Bài thuốc chữa lang ben: Lấy 60gr tang chi, 120gr ích mẫu thảo, sắc lấy nước, pha thêm chút rượu, trong uống ngoài xoa.
VII. NHỮNG LƯU Ý KHI SỬ DỤNG
- Trong Đông y, tang chi không được sử dụng cho người mang thai và đang cho con bú.
- Tại Mỹ, thử nghiệm về tác dụng của dâu tằm cho 50 người bao gồm người bình thường và người bị đái tháo đường cho ra kết luận: sử dụng các sản phẩm từ dâu tằm làm giảm lượng đường huyết nghiêm trọng đối với người bị đái tháo đường
- Chất hydroquinone trong dâu tằm có tác dụng làm đẹp da nhưng đồng thời nó cũng có thể gây ung thư biểu bì
- Chất kali có nhiều trong quả dâu tằm, nếu bạn có vấn đề về thận hay bang quang thì không nên sử dụng bởi nó sẽ làm chứng bệnh của bạn nặng thêm.
- Dâu tằm có nhiều tác dụng tốt nhưng sử dụng dâu tằm cũng có tác dụng phụ đó là một số chất trong cây dâu tằm làm cho dạ dạy khó hấp thu được tinh bột.
Trên đây là những thông tin hữu ích về Tang chi, tác dụng và những lưu ý khi sử dụng dược liệu này để chữa bệnh. Mọi thông tin về dược liệu hoặc cần sử dụng bài thuốc từ tang chi để chữa bệnh đều phải có sự thăm khám và tư vấn của chuyên gia y tế. Không tùy ý sử dụng tang chi làm thuốc chữa bệnh, gây hậu quả khôn lường.
Mời bạn đọc thêm cây dược liệu khác : Tổng hợp các loại dược liệu quý của Việt Nam <<< TẠI ĐÂY
Quản trị viênQuản trị viên
Xin chào quý khách. Quý khách hãy để lại bình luận, chúng tôi sẽ phản hồi sớm