Tác dụng chữa bệnh của vị thuốc Cảo bản

Trong bài viết dưới đây ONPLAZA xin chia sẻ đến bạn những thông tin chi tiết về vị thuốc cảo bản, công dụng cùng các bài thuốc chữa bệnh hiệu quả. Cùng tham khảo nhé!

Hình ảnh cây thuốc cảo bản

Hình ảnh cây thuốc cảo bản

Tên gọi, phân nhóm

Tên gọi khác: vị thuốc cảo bản còn có tên gọi khác là Cảo bổn, vi hành, Nhi khanh, Địa tân
Tên dược: Rhizoma et Radix Ligustici
Tên khoa học: Luguslicum sinense Oliv
Họ: Hoa tán (danh pháp khoa học: Umbelliferae)

Mô tả dược liệu cảo bản

Đặc điểm cây cảo bản

Cây cảo bản là cây thân thảo, sống lâu năm, cao khoảng 0.5 - 1m. Lá cây cảo bản là lá kép lông chim, mỗi lá có từ 3 - 5 cặp lá chét. Lá chét có kích thước nhỏ, phiến lá dài, có răng cưa ở mép lá. Cuống lá chét dài từ 10 - 20cm, mọc so le với nhau.

Hoa cảo bản thường mọc thành chùm, hoa màu trắng và mọc ở đầu ngọn cành.

Bộ phận dùng

Rễ củ và thân rễ cây cảo bản được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh.

Phân bố

Cây cảo bản có nguồn gốc từ Trung Quốc, trồng nhiều tại Sơn Tây, Cát Lâm, Liêu Ninh, Nội Mông.

Thu hái – sơ chế

- Thu hái: rễ củ và thân rễ của cây cảo bản được thu hoạch cho chất lượng tốt nhất vào tháng 4 - tháng 10 hằng năm.

- Sơ chế: sau khu thu hoạch, đem cắt bỏ phần thân trên, rồi rửa sạch tạp chất.

Cảo bản sử dụng phần thân rễ và rễ củ để làm thuốc chữa bệnh

Cảo bản sử dụng phần thân rễ và rễ củ để làm thuốc chữa bệnh

Thu hái thân rễ và củ của cây vào tháng 4 – 10 hằng năm. Khi hái về, đem cắt bỏ phần thân trên và phần rễ con. Sau đó, rửa sạch tạp chất của rễ, rồi đem phơi khô để dùng dần.

Ngoài ra, có thể sơ chế cảo bản theo các cách sau đây:

Cắt bỏ đầu rễ, rồi rửa sạch tạp chất. Sau đó, thái rễ, củ thành lát mỏng và đem phơi khô.
Củ, thân rễ sau khi thu hoạch đem rửa sạch, rồi ủ mềm, sau đó thái lát mỏng và phơi khô dùng dần.

Sau khi sơ chế dược liệu, cảo bản có vỏ ngoài màu vàng đất hoặc vàng nâu. Bề mặt có nhiều vết nhăn dọc, có mùi thơm đặc trưng, vị đắng.

Bảo quản

Bảo quản dược liệu cảo bản ở nơi khô ráo, thoáng đãng.

Thành phần hóa học

Cảo bản là dược liệu quý với nhiều thành phần hoá học có lợi cho sức khoẻ con người như: chứa 1.5% tinh dầu bay hơi, alcaloid, 3-butylphthalide, hexadecanoic acid,…

Vị thuốc cảo bản

Tính vị

Vị thuốc cảo bản có vị cay, tính ôn, có mùi thơm đặc trưng.

Quy kinh

Quy vào kinh Bàng Quang.

Tác dụng dược lý

Theo Đông Y, Tác dụng của cảo bản như sau:

Công dụng: Tán phong hàn và trừ thấp
Chủ trị: Các chứng nhức đầu, cảm mạo, đau bụng, sang lở, mụn nhọt.

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại, Công dụng của cảo bản như sau:

Tinh dầu cảo bản có tác dụng giải nhiệt, chống viêm, giảm đau và ức chế cơ bàng quang ruột
Tác dụng của cảo bản trị bình suyễn rõ rệt
Cồn chiết xuất từ cảo bản có tác dụng hạ huyết áp và ức chế lắm

Cách dùng – liều dùng

- Cách dùng: cảo bản thường được sử dụng dưới dạng sắc uống, hoặc dùng ngoài da.

- Liều dùng: khuyến cáo mỗi ngày sử dụng từ 3 - 6 gam.

Bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc cảo bản

Bài thuốc 1. Cảo bản giúp trị chứng gàu gây ngứa đầu và lở ngứa ngoài da

Đơn thuốc: 15 gam cảo bản
Cách dùng, liều dùng: cảo bản đem đập dập và sắc lấy nước để rửa vùng da bị ngứa. Thực hiện 2 lần/ngày, liên tục trong vài ngày để giảm các triệu chứng gàu gây ngứa đầu và lở ngứa ngoài da.

Bài thuốc 2. Vị thuốc cảo bản trị chứng đau nhức ở đỉnh đầu do phong hàn xâm nhập vào não

Đơn thuốc: cảo bản 9 gam, phòng Phong 9 gam, bạch chỉ 9 gam, Cam thảo 3g
Thực hiện: sắc uống. Lưu ý: dùng thuốc sau bữa ăn.

Bài thuốc 3. Cảo bản giúp trị chứng cảm mạo do phong hàn gây ớn lạnh, người sốt nhưng không ra mồ hôi, đau đầu

Đơn thuốc: cảo bản, phòng phong, mạn kinh tử, độc hoạt mỗi vị 9 gam, khương hoạt 6 gam, xuyên khung 4.5 gam, cam thảo 3 gam
Cách dùng, liều dùng: sắc uống.

Bài thuốc 4. Vị thuốc cảo bản giúp trị chứng đau nhức ở đỉnh đầu do hàn tà uất ở kinh Túc thái dương

Đơn thuốc: cảo bản, thông bạch, xuyên khung, tế tân, khương hoạt, mỗi vị một lượng bằng nhau. Có thể gia giảm liều lượng tùy từng trường hợp bệnh
Cách dùng, liều dùng: sắc uống.

Bài thuốc 5. Cảo bản trị chứng đau nhói ở tim nhưng dùng thuốc hạ lợi rồi không khỏi

Đơn thuốc: 15 gam cảo bản, 30 gam thương truật
Cách dùng, liều dùng: sắc thuốc đến khi còn 1 chén thuốc thì ngừng sắc. Dùng thuốc khi còn ấm.

Bài thuốc 6. Cảo bổn trị da đầu bị gàu

Đơn thuốc: cảo bản, bạch chỉ, mỗi vị một lượng bằng nhau
Cách dùng, liều dùng: tán 2 vị thuốc trên thành bột mịn. Sau đó, xát bột lên da đầu và gội lại vào sáng hôm sau.

Bài thuốc 7. Cảo bản trị chứng ghẻ lở, chốc đầu ở trẻ nhỏ

Đơn thuốc: Cảo bản
Cách dùng, liều dùng: sắc nước dùng nước thuốc để tắm và giặt quần áo.

Bài thuốc 8. Cảo bản trị chứng đau nửa đầu

Đơn thuốc: cảo bản 6 gam, phòng phong 5 gam, bạch chỉ 3 gam, xuyên khung 3 gam, cam thảo 3 gam, tế tân 2 gam.
Cách dùng, liều dùng: sắc thuốc với 600ml nước, đến khi còn 200ml thì tắt bếp. Dùng thuốc trong ngày và uống sau bữa ăn.

Bài thuốc 9. Vị thuốc cảo bản giúp trị chứng phong thấp

Đơn thuốc: cảo bản 12 gam, phòng phong 12 vam, bạch chỉ 12 gam, cam thảo 6 gam
Cách dùng, liều dùng: sắc uống trong ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc.

Bài thuốc 10. Cảo bản trị chứng nhiễm phong hàn gây đau đầu, đau nửa đầu, đau cột sống

Đơn thuốc: cảo bản, mạn kinh tử, phòng phong, độc hoạt mỗi vị 12 gam, khương hoạt 8 gam, cam thảo, xuyên khung mỗi vị 6 gam
Cách dùng, liều dùng: sắc uống. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc.

Bài thuốc 11. Vị thuốc cảo bản chữa đau đầu do hàn tà

Đơn thuốc: cảo bản, tế tân, xuyên khung, hành tây, mỗi vị một lượng bằng nhau
Cách dùng, liều dùng: sắc uống

Bài thuốc 12. Cảo bản trị chứng đau đầu kèm mạch hoạt, rêu lưỡi nhớt, buồn nôn, ăn kém ngực đầy

Đơn thuốc: cảo bản, thiên ma, bạch chỉ mỗi vị 10 gam, bán hạ chế, xuyên khung, câu đằng mỗi vị 15 gam, huyền minh phấn 6 gam.
Cách dùng, liều dùng: sắc uống. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc.

Những lưu ý khi dùng vị thuốc cảo bản

Vị thuốc cảo bản không nên tự ý sử dụng, đặc biệt những đối tượng sau không nên dùng thuốc, gồm:

Người bị đau đầu do huyết hư
Người âm hư hỏa vượng, không có thực tà phong hàn

Cảo bản là vị thuốc nam quý có nhiều công dụng chữa bệnh. Tuy nhiên, để tránh những tác dụng phụ không mong muốn, bạn không nên tự ý sử dụng các bài thuốc trên mà chưa có chỉ định từ thầy thuốc, bác sĩ có chuyên môn.