Vị thuốc sa nhân và những bài thuốc chữa bệnh từ sa nhân

Trong bài viết dưới đây ONPLAZA xin chia sẻ đến bạn những thông tin hữu ích về vị thuốc sa nhân, cũng như các công dụng, bài thuốc chữa bệnh liên quan. Bạn đừng bỏ qua nhé!

hình ảnh cây sa nhân

Hình ảnh cây sa nhân

Tên gọi, phân nhóm

+ Tên khác: sa nhân còn có tên gọi khác là súc sa mật, mè trẻ bà, mắc nồng, co nảnh (Tày)

+ Tên khoa học: Amomum villosum Lour (sa nhân đỏ) và Amomum longiligulare T.L. Wu (sa nhân tím)

+ Họ: Gừng (Zingiberaceae)

Mô tả cây sa nhân

Đặc điểm sinh thái của cây sa nhân

Sa nhân nhìn tương tự như cây riềng, tuy nhiên rễ không phát triển theo hướng mọc thành củ mà chỉ bò lan dưới lớp đất mỏng hoặc nổi trên mặt đất.

Sa nhân là cây thân thảo, có chiều cao trung bình từ 2 - 3m. Lá của cây sa nhân có màu xanh thẫm, mặt lá nhẵn bóng, có chiều dài từ 15 - 35cm và chiều rộng từ 4 - 7cm.

Hoa của cây sa nhân có màu trắng đốm tím, mọc thành chùm ở gốc rễ. Mỗi gốc có từ 3 - 6 chùm hoa, mỗi chùm lại có từ 4 đến 6 hoa. Quả sa nhân hình trứng, có kích thước bằng đầu ngón tay cái. Mặt ngoài của quả có gai, khi bóp mạnh sẽ tự tách thành ba mảnh. Hạt sa nhân thường dính theo đính phôi trung trụ.

Phân bố

Cây sa nhân được trồng phổ biến ở các nước như Ấn Độ, Thái Lan, lào, Campuchia, Việt Nam.

Tại Việt Nam, cây sa nhân được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Trung bộ, như: Tây Bắc, Tây Nguyên, Bắc Kạn, Bắc Giang, Hòa Bình, Thanh Hoá,...

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản
Bộ phận dùng: Quả sa nhân
Thu hái: Quả sa nhân thường được thu hoạch vào tháng 7 và tháng 8 hằng năm.
Chế biến: Sau khi thu hoạch, quả sa nhân thường được đem đi sấy khô hoặc đem phơi. Quả đạt chất lượng tốt thường trong khoảng 40 – 50 độ C
Bảo quản: Nơi khô ráo, tránh mối mọt

Thành phần hóa học Sa nhân

Trong quả sa nhân có chứa khoảng 2 - 3% tinh dầu có lợi cho sức khỏe con người, gồm: d-camphor 33%, acetat bornyl 26,5%, d-borneol 19%, I-limonen 7%, phelandren 2,3%, pinen 1,8%, linalola, paraametoxyethylxinamat 1%, saponin 0,69%,…

Vị thuốc Sa nhân

Tính vị

Sa nhân có vị cay và tính ấm.

Quy kinh

Quy vào các kinh Tỳ, Thận, Vị.

Tác dụng dược lý Sa nhân

Theo đông y, vị thuốc sa nhân có tác dụng kháng khuẩn, kích thích tiêu hóa, kiện tỳ, hóa thấp và hành khí. Do đó, sa nhân thường được sử dụng trong việc hỗ trợ, điều trị các triệu chứng bệnh như: nôn mửa, đau bụng, ăn không tiêu, chướng bụng, tiêu chảy hoặc an thai.

Cách dùng và liều lượng Sa nhân

Cách dùng: quả sa nhân thường được dùng dưới dạng thuốc sắc, tán bột hoặc viên hoàn.
Liều dùng: mỗi ngày chỉ nên sử dụng từ 3 - 6 gam thuốc

Quả sa nhân được dùng để bào chế thuốc

Quả sa nhân được dùng để bào chế thuốc

Tác dụng phụ Sa nhân

Vị thuốc sa nhân có thể gây nên một số tác dụng phụ không mong muốn trong quá trình sử dụng. Do đó trước khi sử dụng thuốc, bạn cần tham khảo ý kiến từ các thầy thuốc có chuyên môn để tránh thuốc ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ngoài ra, bạn cũng nên lưu ý, không nên sắc thuốc quá lâu vì sẽ gây mất tính hiệu quả của thuốc. Đồng thời, đối với những trường hợp người bị hư nhiệt, tốt nhất không nên sử dụng sa nhân trị bệnh.

=> Xem thêm bài viết: Cây dạ cẩm? dạ cẩm mua ở đâu, bài thuốc từ cây dạ cẩm

Bài thuốc chữa bệnh từ cây sa nhân theo kinh nghiệm dân gian

Sa nhân là vị thuốc có nhiều tác dụng chữa bệnh, dưới đây ONPLAZA đã tổng hợp một số bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu sa nhân theo kinh nghiệm dân gian. Cụ thể:

Sa nhân với nhiều công dụng chữa bệnh

Sa nhân với nhiều công dụng chữa bệnh

Bài thuốc 1: sa nhân cải thiện chứng ăn không tiêu, chướng bụng, đại tiện khó

Đơn thuốc: 3 gam kê nội kim, 6 gam sa nhân, 12 gam sơn tra, 12 gam hạt sen, 12 gam thần khúc, 150 gam cháy cơm, 300 gam gạo tẻ.
Cách dùng, liều dùng: đem sao thơm các vị thuốc, sau đó tán bột mịn. Mỗi lần sử dụng 12 gam bột hòa với nước đun sôi để nguội. Có thể thêm đường để dễ uống hơn. Mỗi ngày uống từ 2 - 3 lần. Thực hiện liệu trình đến khi cải thiện bệnh.

Bài thuốc 2: sa nhân giúp điều trị thai nghén hay nôn

Cách 1:

Đơn thuốc: 3 gam bột sa nhân, 30 gam gạo tẻ
Cách dùng, liều dùng: nấu cháo gạo tẻ cùng sa nhân. Lưu ý: nên ăn cháo vào buổi sáng sớm hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.

Cách 2:

Đơn thuốc: 3 gam sa nhân, 1 con cá diếc, gia vị, hành tươi, gừng tươi.
Cách dùng, liều dùng: cá diếc đem đánh vảy, bỏ ruột và mang cá. Sau đó, cho sa nhân, hành, gừng vào bụng cá và nấu nhừ, thêm gia vị. Lưu ý: nên ăn nóng. Bài thuốc này dùng cho phụ nữ mang thai có triệu chứng nôn nghén, tinh thần mỏi mệt, phù nhẹ tay chân, tay chân rã rời.

Bài thuốc 3: Vị thuốc sa nhân trị chứng tiêu chảy, tay chân lạnh, phân sống, bụng sôi, kém ăn, chậm tiêu, chướng bụng ở vùng hạ vị

Đơn thuốc: sa nhân, nhục quế, vỏ quýt, vỏ rụt, can khương mỗi vị 8 gam, phá cố, tục đoạn, củ mài sao, bổ chính sâm mỗi vị 12 gam
Cách dùng, liều dùng: tán tất cả các vị thuốc trên thành bột mịn. Mỗi ngày sử dụng 20 gam hòa với nước uống.

Bài thuốc 4: dược liệu sa nhân giúp hỗ trợ điều trị bệnh viêm đại tràng mãn tính

Đơn thuốc: bột sa nhân, bột mộc Hương mỗi vị 1 gam, bột sắn dây 30 gam
Cách dùng, liều dùng: cho tất cả các vị thuốc trên vào nồi, sau đó đổ thêm một lượng nước vừa đủ, khuấy đều, thêm đường cát và nấu thành cháo. Mỗi ngày ăn 2 lần.

Bài thuốc 5: vị thuốc sa nhân hỗ trợ điều trị bệnh viêm loét dạ dày mãn tính

Đơn thuốc: 6 gam sa nhân, 1 cái dạ dày lợn
Cách dùng, liều dùng: dạ dày lợn làm sạch và thái chỉ. Sau đó, cho chung sa nhân và dạ dày vào nồi để nấu thành món canh. Thực hiện 10 ngày một liệu trình, duy trì đến khi bệnh thuyên giảm.

Bài thuốc 6: Giảm đau răng do sâu răng rõ rệt với vị thuốc sa nhân

Đơn thuốc: sa nhân
Cách dùng phải liều dùng: tán sa nhân thành bột mịn. Sau đó sử dụng bột sa nhân chấm lên chỗ răng đau.

Trên đây ONPLAZA đã chia sẻ đến bạn những thông tin về vị thuốc sa nhân và bài thuốc chữa bệnh, hy vọng sẽ hữu ích cho bạn. Tuy nhiên, các bài thuốc trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, nếu bạn muốn sử dụng thuốc, hãy tham khảo ý kiến từ thầy thuốc chuyên môn để điều trị bệnh hiệu quả và an toàn.