Cam toại - Công dụng - Liều dùng và những lưu ý khi sử dụng

Bài viết dưới đây ONPLAZA xin chia sẻ đến bạn những công dụng, liều dùng và những lưu ý khi sử dụng vị thuốc cam toại. Bạn đừng bỏ qua nhé!

Hình ảnh cây cam toại

Hình ảnh cây cam toại

I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂY CAM TOẠI

Tên gọi, phân nhóm

- Tên gọi khác: cam toại còn được biết đến với tên gọi khác như: cam cao, cam đài, tam tằng thảo, ngao hưu, trùng trạch, chí điên, niền niệt, niệt gió,...

- Tên khoa học: Euphorbia Kansui
- Tên dược: Radix Kansui
- Họ: Thầu dầu, Đại kích (danh pháp khoa học: Euphorbiaceae)

Mô tả cây cam toại

Cam toại là cây thân thảo, sống lâu năm, có chiều cao từ 25 - 40cm, toàn cây có mủ. Rễ cây cam toại mảnh, hơi cong, một số ít có rễ hình dạng như chuỗi ngọc trai.

Thân cây có màu đỏ tím nhạt, có lá mọc xen kẽ, với chiều dài lá từ 3 - 5cm, rộng từ 6 - 10mm.

Hoa cam toại nở vào đầu mùa hè, quả có hình trứng và có màu nâu.

Phân bố: cây cam toại được phân bố chủ yếu ở Trung Quốc, tập trung nhiều ở các tỉnh Cam Túc, Thiểm Tây, Sơn Tây, Ninh Hạ,…

Bộ phần dùng, thu hái, chế biến, bảo quản

- Bộ phận dùng: Rễ củ của cây cam toại

- Thu hái: thời điểm thu hoạch tốt nhất là vào tháng 2 và tháng 8.

- Chế biến: rễ cây cam toại sau khi thu hoạch mang về rửa sạch và phơi trong bóng râm.

- Bào chế: có thể bào chế theo 4 cách. Gồm:

+ Dùng bột bọc vị thuốc cam toại, rồi đem nướng chín cho bớt độc tính (theo Bản Thảo Cương Mục).

+ Vẩy nước vào cam toại cho ẩm, rồi rửa sạch, bọc lại. Sau đó, đem nướng cháy ở bên ngoài (theo Trung Dược Đại Từ Điển).

+ Rễ cam toại đem giã nát và ngâm trong nước 3 ngày liên tiếp. Sau khi nước chuyển thành màu đen, đem rửa với nước sạch từ 3 - 7 lần cho đến khi nước trong. Sau đó sao giòn để dùng dần (theo Lôi Công Bào Chế Dược Tính Luận).

+ Đem rễ rửa sạch rồi ngâm với nước trong vòng 3 giờ. Cạo bỏ vỏ bên ngoài, xắt mỏng và sao với cám theo tỷ lệ 1:1 cho đến khi rễ vàng giòn (theo Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

- Bảo quản: cam toại dễ bị nấm mốc hoặc mọt ăn, do đó cần bảo quản trong lọ kín và có lót vôi sống

Thành phần hóa học

Rễ cam toại có chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho sức khỏe con người như: triterpenoids (trong đó, gồm có 20-epiphone, alpha-euphorbol, kanzil, 20-deoxynivalenol-3-benzoate,…).

Ngoài ra, trong dược liệu cam toại còn chứa các axit palmitic, axit oxalic, acid citric, glucose, sucrose, vitamin B1, tinh bột,...

II. TÁC DỤNG DƯỢC LÝ CỦA CÂY CAM TOẠI

Theo y học cổ truyền, tác dụng của cam toại như sau:

- Có tác dụng trị xoang, đờm ẩm, nước tích trong bụng, phù thũng, trục ẩm và giải độc tán kết

- Cam toại là vị thuốc dùng ngoài để trị sưng độc do thấp nhiệt.

Rễ củ của cây cam toại có nhiều dưỡng chất có công dụng chữa bệnh

Rễ củ của cây cam toại có nhiều dưỡng chất có công dụng chữa bệnh

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại, công dụng của cam toại như sau:

- Giúp kích thích và tăng nhu động ruột, có thể gây ra tiêu chảy nặng.

- Trong cam toại có chứa thành phần ethanol giúp kích thích chuyển dạ trên thực nghiệm đối với chuột lang mang thai.

- Kansui Nine A và B trong cam toại có tác dụng chống bệnh bạch cầu.

- Tác dụng ức chế miễn dịch đối với chuột thực nghiệm.

Tính vị

- Vị thuốc cam toại có vị ngọt, đắng và có tính hàn.

Quy kinh

- Quy vào kinh Thận, Phế, Đại trường.

Liều dùng, cách dùng

Cách dùng: cam toại là loại thảo dược khó sắc, do đó nó chủ yếu được sử dụng dưới dạng tán bột uống hoặc tán bột làm hoàn. Khi dùng có thể chế với dấm sao vàng để làm giảm độc tính của dược liệu.

Liều dùng: theo khuyến cáo mỗi ngày chỉ nên dùng từ 1,5 - 3 gam dưới dạng thuốc sắc và dùng từ 1 - 2 gam dưới dạng thuốc bột.

Bài thuốc chữa bệnh từ cam toại

Với tác dụng chính là thanh nhiệt, trừ đàm và tiêu thũng, vị thuốc cam toại hiện nay được áp dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh.

Bài thuốc 1 : Cam toại trị thương hàn biến chứng thủy kết hung

Đơn thuốc: cam toại, 4g hoàng liên, 8g khương bán hạ, 16g toàn qua lâu

Cách dùng, liều dùng: sắc lấy nước uống

Bài thuốc 2. trị nước tích dưới tim với cam toại

Đơn thuốc: 3 củ lớn cam toại, 12 củ bán hạ, 5 củ thược dược

Cách dùng, liều dùng: sắc cam toại và củ bán hạ với 1 thăng nước, đến khi còn lại ½ thì đổ thêm 2 bát nước và cho thêm 5 củ thược dược, sắc tiếp đến khi còn nửa thăng thì đem trộn với mật ong, sắc tiếp đến khi còn 8 phân thì uống.

Bài thuốc 3. Cam toại trị thở hấp và phù thũng

Đơn thuốc: cam toại, đại kích, mỗi vị một lượng bằng nhau.

Cách dùng, liều dùng: đem sao kỹ các vị thuốc trên, rồi tán bột dùng dần. Mỗi lần dùng 1 thìa nhỏ cà phê uống với 1 chén nước sôi.

Bài thuốc 4. trị phù thũng khiến bụng căng đầy với cam toại

Đơn thuốc: cam toại sao 2 chỉ 2 phân, hắc khiên ngưu 1 lượng 5 chỉ

Cách dùng, liều dùng: Tán bột sắc uống. Kiên trì sử dụng đến khi khỏi

Vị thuốc cam toại trị phù thũng khiến bụng căng đầy

Vị thuốc cam toại trị phù thũng khiến bụng căng đầy

Bài thuốc 5. Cam toại trị tứ chi sưng đau và thận thủy lưu chú khiến đầu gối co quắp

Đơn thuốc: cam toại 5 chỉ (nửa sao nửa sống), Yên chi phôi tử 5 thìa cà phê đã tán bột, Bạch miến 4 lượng, mộc Hương 4 chỉ

Cách dùng, liều dùng: tán bột để uống.

Bài thuốc 6. trị đại tiểu tiện không thông và phù thũng thở gấp với cam toại

Đơn thuốc: tam toại, Nguyên Hoa, đại kích, mỗi vị một lượng bằng nhau.

Cách dùng, liều dùng: tán thành bột mịn. Sau đó dùng táo nhục trộn đều để làm thành viên hoàn, mỗi viên to bằng hạt ngô đồng. Mỗi lần uống 40 viên với xăm thần nhiệt thang.

Lưu ý: nếu thấy tiểu ra nước vàng thì ngưng dùng thuốc. Nếu chưa thấy thì trưa ngày hôm sau dùng tiếp.

Bài thuốc 7. trị sán khí sa dịch hoàn với cam toại

Đơn thuốc: cam toại, hồi hương, mỗi vị một lượng bằng nhau.

Cách dùng, liều dùng: đem tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 2 chỉ để uống với nước đun sôi.

Bài thuốc 8. trị tiêu khát hay khát nước

Đơn thuốc: cam toại ½ lượng đã sao cám, hoàng liên 1 lượng.

Cách dùng, liều dùng: tán thành bột mịn, rồi vo viên, mỗi viên to bằng hạt đậu xanh. Mỗi lần uống 2 viên cùng với nước bạc hà và kỵ cam thảo.

Bài thuốc 9: Cam toại trị tai điếc đột ngột

Đơn thuốc: cam toại nửa tấc

Cách dùng phải liều dùng: cam toại đem bọc lông lại, sau đó nhét vào hai lỗ tai.

Bài thuốc 10. trị đại tiểu tiện không thông

Đơn thuốc: bột cam toại, trộn dẻo với miến sống

Cách dùng, liều dùng: Đắp vào giữa rốn

Kiêng kỵ khi dùng cam toại

Cam toại là một trong những vị thuốc chữa được nhiều bệnh, tuy nhiên bạn cũng cần hết sức lưu ý khi sử dụng dược liệu này:

Không dùng chung cam toại với vị thuốc Viễn chí, cam thảo
Vị thuốc cam toại có tính độc và hạ rất mạnh, do đó bạn nên thận trọng khi sử dụng cho những người bị suy nhược cơ thể.
Phụ nữ mang thai tuyệt đối không sử dụng cam toại.
Có thể cho thêm đại táo vào các bài thuốc có cam toại khi sử dụng cho người có dạ dày yếu.
Tuyệt đối không sử dụng cam toại quá liều bởi có thể gây ra ngộ độc, đau bụng, tiêu chảy. Trong trường hợp dùng quá liều lượng, người bệnh có thể gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn như buồn nôn, nôn mửa, nhức đầu, chóng mặt, mất nước, phân lỏng, đánh trống ngực, giảm huyết áp, mạch yếu, khó thở, mê sảng, hạ thân nhiệt và tím tái. Nếu gặp các triệu chứng này mà không được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể suy hô hấp và dẫn đến tử vong.

Trên đây là những thông tin về vị thuốc cam toại và các bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc này mà ONPLAZA chia sẻ đến bạn. Tuy nhiên, bài thuốc trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu muốn sử dụng bài thuốc, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả chữa bệnh cũng như hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng. Đọc thêm: Củ gai có tác dụng gì? Tác dụng an thai cho bà bầu ? << XEM THÊM.